Afonso X o Sabio
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Afonso X (Toledo, 1221 – Sevilla, 4 de abril de 1284) foi rei de Castela e León; foi chamado "O Sabio" pola súa cultura e a potenciación cultural que mantivo, coa creación da Escola de Tradutores de Toledo. Produciu moitas obras, como Las Siete Partidas (tratado de xadrez), incluíndo poesía en galego, como as Cantigas de Santa María e mesmo poemas trobadorescos.
Fillo de Fernando III o Santo e de Beatriz de Suabia, ainda infante, participou na tomada de varias prazas andaluzas, entre elas Cádiz; porén, tive que renunciar á posesión do reino do Algarve (polo Tratado de Badaxoz de 1267), ben como ás súas aspiracións sobre o reino de Navarra. Tamén fracasou na disputa pola coroa do Sacro Imperio Romano-Xermánico.
Em 1246, casou com Violante, infanta de Araón (1236–1301), filla da princesa Iolanda da Hungría e de Xaime I de Aragón.
Deste casamento naceron:
- Berengaria, infanta de Castela (1252 – Guadalaxara, 1300)
- Beatriz, infanta de Castela (1253) — casou con Guillerme VII, margrave de Montferrato
- Fernando de La Cerda, infante de Castela (1255–1275) — casou com Branca, princesa de Francia
- Sancho IV, rei de Castela (1258–1295) — casou con María de Molina, señora de Molina e Mesa
- Pedro, infante de Castela, señor de Ledesma (1260)
- João, infante de Castela, señor de Valencia de Campos (1264)
- Violante, infanta de Castela (1265–1300) — casou com Diego Lopéz de Haro, señor de Biscaia
- Jaime, infante de Castela, señor de Los Cameros (1268-1294)
- Isabel, infanta de Castela
- Leonor, infanta de Castela
De Maior Guillen de Guzman tive Beatriz de Castela (1242–1303), que casou Afonso III de Portugal (1210–1279), em 1254, e foi nai de Don Dinis I, rei de Portugal (1261–1325). Afonso X e Maior de Guzman tamén foron pais de Martín Afonso e de Urraca Afonso de Castela.
O primero fillo de Afonso, Fernando de La Cerda morreu antes que o pai. Foi o segundo, Sancho, quen o sucedeu no trono.
Afonso X, o Sabio faleceu a 4 de abril de 1284, con 63 anos. O seu corazón foi enterrado no Monte Calvario de Xerusalém.
[editar] Afonso X e a literatura
Afonso X fomentou a actividade cultural através da Escola de Tradutores de Toledo e el mesmo foi un bo poeta en galego. Ten unha extensa obra, tanto xurídica como científica, histórica e literaria. Destacan El fuero real de Castilla, onde se promulgan e analizan os foros casteláns, o Codigo de las siete partidas, as Tablas alfonsíes, a Crónica general e grand estoria (aproximación histórica), e as Cantigas de Santa María (poesía en galego que marcou o cumio do galego escrito medieval), así como o Lapidario e os Libros de xadrez, dados e táboas.
Afonso X realizou tamén a primeira reforma (normativización) ortográfica do castelán, lingua que adoptou como oficial do reino en troques do latín.
A Escola de Tradutores atraeu un grupo de estudosos cristiáns, xudeus e musulmáns que desenvolveron un importante labor científico, rescatando textos da antigüidade e despois verténdoos ás linguas occidentais, poñendo así os piares do renacemento científico na Europa medieval.
| Precedido por: Fernando III o Santo |
Reis de Castela e León | Sucedido por: Sancho IV |
[editar] Ver
- cronoloxía dos reinos de España
