Rexurdimento
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Rexurdimento é o nome co que se coñece o século XIX (ou a segunda metade do mesmo) na historia de Galiza e expresa unha traxectoria de recuperación non só literaria, senón tamén cultural, política e histórica. A publicación en 1863 de Cantares Gallegos, obra escrita integramente en galego por Rosalía de Castro, inaugura o Rexurdimento Pleno, e as obras anteriores a esta data acostuman clasificarse como pertencentes aos precursores. A Rosalía hai que engadir a Eduardo Pondal, Valentín Lamas Carvajal e mais Manuel Curros Enríquez como os principais escritores en galego desta época.
Na primeira metade do século XX, Galiza foi escenario dunha serie de acontecementos que esbozaron unha nova situación político-cultural que preparou o camiño para o chamado Rexurdimento. Esta época é coñecida como a dos Precursores.
Algúns acontecimentos históricos importantes contribuíron para espertar a consciencia nacionalista de moitos galegos (non chamada así naquela altura). Un deles foi a invasión francesa, que deu lugar á circulación de textos de axitación popular escritos en galego. A consciencia dunha Galiza diferenciada do resto de España foi aumentando progresivamente. Esta procura da identidade manifestouse en publicacións nas cales os escritores e políticos valorizaban aquilo que vían como propio en oposición ao exterior, considerado como ameaza.
En 1848 tivo lugar o banquete de Conxo, no que confraternizaron estudantes e traballadores, e no que o galeguismo tomou características revolucionarias. Reivindicábase o dereito de Galiza a administrar os seus propios recursos, participando homes que terían grande protagonismo no movemento rexionalista galego, como Aurelio Aguirre ou mesmo Eduardo Pondal.
Coa publicación en 1853 do primeiro libro escrito en lingua galega no século XIX, A gaita galega, deuse un paso importante no sentido da normalización literaria galega. O seu autor foi Xoán Manuel Pintos, que xunto con Francisco Añón, Manuel Murguía e outros, pertence ao grupo chamado dos Precursores, que ía anticipar o movemento que recibiría o nome de "Rexurdimento" na cultura galega.
O Rexurdimento propiamente dito só chegaría coa publicación de Cantares Galegos de Rosalía de Castro en 1863, obra que marcou a madureza deste "renacemento" da cultura galega. Outros escritores destacados foron Curros Henríquez (Aires da miña terra, 1880) e Eduardo Pondal (Queixumes dos pinos, 1886), que proporcionaron ao galego a plenitude literaria que perdera desde algúns séculos atrás.
