Díogenes Laertíos

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Díogenes Laertíos, ævisagnaritari grískra heimspekinga, af sumum talinn hafa fengið eftirnafn sitt frá bænum Laerte í Kílíkíu en aðrir telja nafn hans komið frá rómverska ættarnafninu Laertii.

Ekkert er vitað um ævi Díogenesar. Hann hlýtur að hafa verið uppi eftir Sextos Empeirikos (uppi um 200 e.Kr.), sem hann getur um, og á undan Stefanosi frá Býzantíon (uppi um 500 e.Kr.), sem vitnar í hann; sennilega snemma á 3. öld e.Kr. Líklegt þykir að hann hafi verið að störfum á tímum Alexanders Severusar (222-235) og eftirmanna hans.

Skoðanir Díogenesar sjálfs eru einnig ókunnar. Sumir telja að hann hafi verið kristinn; en líklegra þykir að hann hafi verið epikúristi. Verkið sem hann er þekktur fyrir, Ævisögur merkra heimspekinga, var ritað á grísku og til þess að gera grein fyrir ævisögum og kenningum grískra heimspekinga. Verkið er ógagnrýnið á heimildir og ófágað í framsetningu, en hefur þónokkuð gildi eigi að síður enda veitir það okkur innsýn í einkalíf grísku vitringanna. Af þeim sökum mun Montaigne hafa fullyrt að hann vildi gjarnan að til hefðu verið tólf Laertíosar í stað eins.

Díogenes skiptir efninu í tvennt sem hann nefnir jóníska skólann og ítalska skólann; skiptingin byggir ekki á traustum rökum. Ævisögur fyrri hlutans hefjast á Anaximandrosi, og enda á Kleitomakkosi, Þeófrastosi og Krýsipposi; Síðari hllutinn hefst með Pýþagórasi, og lýkur með Epikúrosi. Sókratíski skólinn, með sínum fjölmörgu afbrigðum, er flokkaður með jónísku heimspekinni; Eleumennirnir og efahyggjumennirnireru á hinn bóginn flokkaðir með ítalska skólanum.

Öll síðasta bókin er tileinkuð Epikúrosi og inniheldur þrjú afar áhugaverð bréf, stíluð á Heródótos, Pýþókles og Menókeif. Helstu heimildir Díogenesar voru rit sagnaritaranna Díódesar frá Magnesíu og Favorinusar. Fram kemur hjá Burlaeusi (Walter Burley, 14. aldar munkur) í riti hans De vita et moribus philosophorum (Um ævir og siði heimspekinganna) að texti Díogenesar hafi verið meiri vöxtum en það sem nú er varðveitt. Auk ævisagna heimspekinganna ritaði Díogenes verk í bundnu máli um fræga menn undir ýmsum bragarháttum.