Ský
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Ský er sýnilegur massi samþjappaðs vatns eða ískristalla í andrúmsloftinu á Jörðinni eða annari reikistjörnu. Þau endurvarpa öllum sýnilegum bylgjulengdum ljóss og eru því hvít, en geta virðst grá eða jafnvel svört ef þau eru það þykk að ljós nær ekki í gegnum þau. Vatnsdropar í skýjum eru að jafnaði 0,01 mm í þvermál og verða því sýnilegir þegar þeir safnast saman og mynda ský.
Ský á öðrum reikistjörnum en Jörðinni eru oft úr öðrum efnum en vatni (t.d. metani) en það fer þó eftir umhverfisaðstæðum.
Efnisyfirlit |
[breyta] Skýjamyndun
Ský myndast þegar vatnsgufa í andrúmsloftinu myndast þá litlir vatnsdropar og ískristallar. Þetta gerist einkum á tvennskonar hátt:
1. Loftið kólnar og mettast. Þetta gerist þegar loftið kemur í tæri við kaldt yfirborð eða yfirborð sem hefur kólnað af geislum. Auk þess getur loft kólnað vegna þess að það stígur. Fyrir því eru þrjár ástæður:
- Loftið þarf að rísa yfir hlý- eða köld skil
- Þar sem köldu lofti blæs yfir fjöll neyðist rakt loft til að rísa
- Vegna lóðstreymis sem leiðir til upphitunar yfirborðs jarðar (hlýnun yfir daginn)
2. Hitastig loftsins breytist ekki heldur tekur til sín meiri raka og mettast þannig.
Ský eru þung. Vatnið í venjulegu skýi getur vegað mörg milljón tonn en þar sem rúmmálið er líka mikið reynist nettó þéttleiki vatnsgufunnar það lítill að loftstreymi yfir og undir skýjunum getur haldið þeim uppi. Flest ský myndast þegar vatnsgufa þéttist í kringum þéttimiðju sem ýmist getur verið reykur, gas, aska eða salt. Í yfirmettuðum tilvikum geta vatnsdropar einnig virkað sem þéttimiðja. Þegar þotur fljúga um himinhvolfin gefa þau frá sér reyk og þéttist vatnsgufa í kringum þennan reyk og myndar flugslóða sem sjást frá jörðu niðri. Það er því ekki flugvélin sjálf sem gefur frá sér þennan hvíta reyk.
[breyta] Gerðir skýja
Ský skiptast í háský, miðský, lágský og háreist ský.
[breyta] Háský
Háský eru í 6-12 km hæð, til þeirra teljast:
- Klósigar (Cirrus)
- Cirrus uncinus
- Blika (Cirrostratus)
- Maríutása (Cirrocumulus)
- Pileus
- Flugslóðar
[breyta] Miðský
Miðský eru í 2-6 km hæð, til þeirra teljast:
- Gráblika (Altostratus)
- Altostratus undulatus
- Netjuský (Altocumulus)
- Altocumulus castellanus
- Altocumulus lenticularis
[breyta] Lágský
Lágský eru í 0-2 km hæð, til þeirra teljast:
- Þokuský (Stratus)
- Regnþykkni (Nimbostratus)
- Cumulus humilis
- Cumulus mediocris
- Flákaský (Stratocumulus)
[breyta] Háreist ský
Háreist ský eru í 0-12 km hæð, til þeirra teljast:
- Skúraský (Cumulonimbus)
- Cumulonimbus incus
- Cumulonimbus calvus
- Bólstraský (Cumulus)
- Cumulus congestus
- Pyrocumulus
[breyta] Önnur ský
Nokkrar skýjagerðir má finna fyrir ofan veðrahvolfið þar á meðal gylliniský og silfurský. Auk þess myndast ský eftir flugvélar, flugslóða.
[breyta] Tengt efni
[breyta] Heimild
Ský. Skoðað 13. júlí, 2005.
