ზეახალი ვარსკვლავი
ვიკიპედიიდან
ზეახალი ვარსკვლავი, ცვალებადი ვარსკვლავი, რომლის ბრწყინვალება ერთბაშად (ერთ–ორ კვირაში) იზრდება დაახლოებით 20 ვარსკვლავიერი სიდიდით, შემდეგ კი ნელა მცირდება და პირვანდელს უბრუნდება. შემჩნეულია ცალკეული ვარსკვლავის მხოლოდ თითო ანთება. ზეახალი ვარსკვლავის ანთება ბევრად დიდი მასშტაბის მოვლენაა, ვიდრე ახალი ვარსკვლავის ანთება. ანთების მაქსიმუმში ზეახალი ვარსკვლავის ბრწყინვალება თითქმის უტოლდება იმ გალაქტიკის ბრწყინვალებას, რომელსაც ეს ვარსკვლავი ეკუთვნის. ამ დროს სპქეტრში ჩანს ძალიან განიერი ხაზები, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ვარსკვლავიდან ნივთიერება გამოიტყორცნება 20000 კმ/წმ–მდე სიჩქარით. ზეახალი ვარსკვლავის ანთება იშვიათი მოვლენაა; ცალკეულ გალაქტიკაში იგი საშუალოდ რამდენიმე ასეულ წელიწადში ერთხელ ხდება. ჩვენს გალაქტიკაში ტელესკოპის გამოგონების შემდეგ (XVII საუკუნის დასაწყისი) ზეახალი ვარსკვლავის ანთება შენიშნული არ ყოფილა. იმ ადგილებში, სადაც, მატიანეების მიხედვით, ზეახალი ვარსკვლავი აინთო, ამჟამად შეიმჩნევა თავისებური მნათი ნისლეულები, რომლებიც ზეახალი ვარსკვლავის ანთების შედეგადაა წარმოქმნილი. მათგან ყველაზე კარგად შესწავლილია კიბორჩხალსახის ნისლეული, რომელიც 1054 წელს ანთებული ზეახალი ვარსკვლავის ადგილზე მოჩანს. ამ ზეახალი ვარსკვლავის ნაშთია გამოკვეთილი პულსარი კიბორჩხალსახის ნისლეულში. ნისლეულის ცენტრალური ნაწილი და პულსარი სპექტრის ვრცელ დიაპაზონში (რადიოდიაპაზონი, რენტგენული დიაპაზონი და სხვა) ასხივებენ. გაფართოების სიჩქარე ამჟამად დაახლოებით 1500 კმ/წმ–ია.
ზეახალი ვარსკვლავის ანთების მიზეზი ბოლომდე გამოკვლეული არ არის, ის კი ეჭვს გარეშეა, რომ ანთების პროცესში ვარსკვლავის სტრუქტურა არსებითად იცვლება, ამასთან ვარსკვლავი უზარმაზარ ენერგიას კარგავს. ზეახალი ვარსკვლავის ანთება ვარსკვლავის ევოლუციის ბოლო სტადიაზე ხდება.
 |
ეს დაუსრულებელი სტატიაა მეცნიერების შესახებ. თქვენ შეგიძლიათ დაეხმაროთ ვიკიპედიას და შეავსოთ იგი. |
