იერინგი, რუდოლფ ფონ

ვიკიპედიიდან

რუდოლფ ფონ იერინგი

იერინგი, რუდოლფ ფონ (გერმ. Rudolf von Jhering) (* 22 აგვისტო 1818, აურიხი, გერმანია ― † 17 სექტემბერი, 1892, გეტინგენი, გერმანია), გერმანელი იურისტი

[რედაქტირება] ბიოგრაფია

იერინგი აღიზარდა იურისტების ოჯახში. მან განათლება მიიღო ჰაიდელბერგის, გეტინგენის, მიუნჰენის და ბერლინის უნივერსიტეტებში. 1842 წელს მას მიენიჭა დოქტორის ტიტული ბერლინის უნივერსიტეტში. 1843 წლიდან იერინგი მუშაობდა პრივატ-დოცენტად ბერლინში, 1845 წლიდან - ბაზელში. შემდგომში იგი იყო პროფესორი როსტოკში (1846-1849), კილში (1849-1852) და გისენში (1852-1861). 1868 წელს იერინგი მიიწვეულ იქნა ვენის უნივერსიტეტში, სადაც იგი მოღვაწეობდა 4 წლის მანძილზე. ვენაში მოღვაწეობის უკანასკნელ წელს იერინგმა ვენის იურიდიული საზოგადოების წინაშე წაიკითხა თავის სახელგანთქმული თხზულება "ბრძოლა სამართლისათვის", რომელიც არაერთ (მათ შორის ქართულ) ენაზე ითარგმნა და მრავალჯერ გამოიცა. 1872 წელს იგი დაუბრუნდა გერმანიას და განაგრძო მოღვაწეობა გეტინგენის უნივერსიტეტში, სადაც იგი დარჩა სიცოცხლის ბოლმდე. ამ პერიოდში მან უარი განაცხადა მიწვევევებზე მიუნჰენის და ლაიფციგის უნივერსიტეტებიდან.

[რედაქტირება] მეცნიერული ღვაწლი

იერინგმა უაღრესად დიდი ზეგავლენა მოახდინა XIX საუკუნეში გერმანული იურიდიული მეცნიერების განვითარებაზე. მის კალამს ეკუთვნის "რომის სამართლის სული მისი განვითარების სხვადასხვა საფეხურებზე" (4 ტომად, 1852-1865), რომელშიც იგი შეეცადა არა მარტო აეხსნა რომაული სამათლის განვითარების მიზეზები და პირობები, არამედ დაედგინა ზოგადად სამართლის განვითარების კანონზომიერებები. ასევე აღსანიშნავია იერინგის შრომა "მიზანი სამართალში" (2 ტომად, 1877-1883), რომელშიც იგი ამტკიცებს რომ "მიზანი არის მთელი სამართლის შემოქმედი". ამ ნაშრომით იერინგი საბოლოოდ გაემიჯნა ე.წ. ცნებათა იურისპრუდენციას, რითაც ლოგიკური დასასრული ჰპოვა იდეურმა "ფერიცვალებამ" (Bekehrung), რომელიც გავრცელებლი შეხედულების თანახმად "რომის სამართლის სულში" იღებს სათავეს. განსაკუთრებით მწვავედ და მახვილგონივრულად დასცინის მეცნიერი ცნებათა იურისპრუდენციას თხზულებაში "იურიდიულ ცნებათა ზეცაში" (1884).

სამოქალქო სამართლის დოგმატიკისათვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო მისი ნაშრომები მფლობელობის და წინასახელშეკრულებო ვალდებულებების (culpa in contrahendo) შესახებ ("culpa in contrahendo-ს შესახებ").

იერეინგმა განსაკუთრებული ზეგავლენა იქონია სისხლის სამართლის სოციოლოგიურ სკოლაზე და ე.წ. ინტერესთა იურისპრუდენციაზე (ფილიპ ჰეკი). იერინგის მეთოდოლოგიური და თეორიული შეხედულებები დღემდე ინარჩუნებენ აქტუალურობას გერმანულენოვანი ქვეყნების სამართლის მეცნიერებაში.