Tractaot vaan Mestreech
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
't Tractaot vaan Mestreech (officieel 't Treaty on European Union) woort geteikend op 7 februari 1992 in Mestreech (en wel in Randwiek) tösse de lejer vaan de Europese Gemeinsjap en trad op 1 november 1993 in wèrking. 't Leide tot de stiechting vaan de Europese Unie en waor 't resultaat vaan losse oonderhandelinge euver monetair en politieke einheid.
't Tractaot leide tot de inveuring vaan d'n euro en introduceerde 't dreipielersysteem (de Gemeinsjapspieler, de pieler veur Gezamelik Boetelaands en Veilegheidsbeleid (CFSP), en de pieler veur Justitie en Intern Zake). De pieler veur CFSP woort opgeriech op de groondveste vaan de Europese Politieke Samewirking (EPC), meh ving dit in e tractaat en breide 't oet. De pieler veur JIZ luide samewirking m.b.t. wètsbekrachteging, straafrech, börgerlik rech, en asiel- en immigratiebeleid ein.
Vaanajds hoolt de Europese Gemeinsjap ziech veural mèt handel en ikkenomie bezeg. De Europes Commissie en d'n Europese Geriechshoof, bei oonaofhenkelik vaan de regeringe in de EG, hadde binne dat systeem väöl mach. 't Europees Parlemint, dat direk door de börgers vaan de lidstaote gekoze woort, had ouch 'n zeker mach. De regieringe behierste de res vaan de mach, meh hadde sins midde jaore tachteg ummer dèkser mèt mierderheidsstumminge beslissinge genome. Dit systeem woort Geminsjapsmethode of supranationalisme geneump, aongezeen internationaal institute die neet direk door de regeringe gecontroleerd woorte väöl mach bezaote en lejer beslissinge boe ze 't neet mèt ins waore veurgesjrieve kóste kriege door mierderheidsstumminge.
Me woolt de Europese Gemeinsjap ouch beveughede veur boetelandse, militair en criminaliteitszake geve. Evels meinde väöl lidstaote tot dees gebeej te geveuleg waore veur door de instèllinge vaan de Europese Gemeinsjap geregeld te weure, en tot de mach vaan de regeringe in dees zake groeter zouw mote zien es de mach vaan de regeringe in de Europese Gemeinsjap. Dat wèlt zègke tot 'n intergouvernementeel, i.p.v. supranationaal systeem gebroek zouw mote weure. Aander lidstaote vreesde tot dit de mach vaan de oonafnaankelike supranationaal institute (De Europese Commissie, d'n Europese Gerechshoof en 't Europees Parlemint) in verbaand mèt de economische zake boe de EG ziech daan mèt bezeghoolt zouw kinne bedreige. De dreipielerstructuur woort dao-op oontwikkeld veur de traditioneel verantwäördelikhede vaan de EG op 't gebeed vaan ikkenomie (de Gemeinsjapspieler) aof te zoondere vaan de nui beveughede op de gebeej vaan boetelaands beleid en militair zake (de CFSP-pieler) en crimineel zake (de JIZ-pieler).
't Tractaot vaan Mestreech woort geteikend op 7 februari 1992 in Mestreech, boe de lèste oonderhandelinge in december 1991 hadde plaotsgevoonde. 't Tractaot trad in wèrking op 1 november 1993 en is in zekere zin mèt later tractaote geamandeerd.
De goodkäöring vaan 't tractaot brach in versjèllende staote zwiereghede mèt. E referendum in Fraankriek steunde 't meh sjus, mèt 51,05% veurstummers, en Denemarke verworp 't oorsprunkelik tractaot.
[bewirk] Extern linke
- The Treaty on European Union - Digitaal Ingelstaolegeversie (de origineel, neet de aangepaste)
- Download version es PDF-bestand
- Kiek veur versies in aander taole op de EU-pazjena oonder European Treaties
- Meist recinte versie in vasgestèlde vörm
