01 01

From Wikipedia

Cuntegnüü 1 Avenimeent 2 Nassimeent 3 Necrulogi 4 Fèest

[redatá] Avenimeent

• 
  2000 - Barcelona: Lluís Maria Xirinacs al scumenza una piantada a la plaça da Sant Jaume par reclamá la independenza dij Paées Catalan; al ga restarà aprööf metaa an.

• 
  1999 - Europa: al va in viguur l'euro (€) in vündas di quíndas paées da la Üniun Eurupea, malgraa che sa i sigüta druvá i vegi muneet fin al primm da ginée dal 2002.

• 
  2002 - Europa: sa i ponn in circülazziun i muneet e bijett d'euro (€),in vündas di quíndas paées da la Üniun Eurupea.

• 
  1502 - ul Brasiil: Américo Vespucio al descuvriss la bàdia che dapress sa la cjamarà da Rio da Janeiro.

• 
  1574 - Cochabamba (Bolívia): ul cunchistaduur Spagnöö Santiago Barba da Padísula al funda la citaa cul nomm d'Oropesa, che la va mantegní fin al 1786.

• 
  1788 - Lundra (Anglaterra): sa ga al püblega ul primm nümar dal diari "The Times".

• 
  1791 - Lima (ul Perú): ga al pariss ul primm nümar dal diari "Ul Mercurio Peruano", dirigii par Hipólito Unanue.
• 
  1804 - Haiti: Gonaives Dessalines en pruclama la independenza e en restitüiss l'andeegh nomm indi.

• 
  1823 - Buenos Aires (l'Argentina): sa ga püblega ul primm nümar d'"El Argos da Buenos Aires", che al segnala una növa tapa íntal periudiism Argentin.

• 
  1841 - Honduras: i scerniss ul primm presideent da la al repüblega, ul generaal Francisco Ferrera.

• 
  1863 - i Statt Ünii: ga entra in viguur l'Att d'Emancipazziun paj s·cjaaf dal süüd.

• 
  1865 - Cili: sa ga stabiliss ul sistema métrich decimaal.

• 
  1871 - l'Argentina: ga va in viguur ul Còdas Civiil, redataa par Dalmacio Vélez Sársfields.

• 
  1880 - ul Panama: ga i scumenza i laurá par la costrüzziun dal Canaal.

• 
  1899 - L'esèrcit Spagnöö al cunsegna l'ísula da Cuba aj Statt Ünii, ch'i n assümm ul guveern düraant trii agn.

• 
  1916 - Santiago da Querétaro (Querétaro, Mèssich): Venustiano Carranza ga al riva cun la suva geent e al pruclama la citaa capitala da la Repüblica (Revulüzziun Messicana).

• 
  1918 - Hollywood (Califòrnia, i Statt Ünii): l'atuur da cinema Anglées Charles Chaplin ga inaugura i söö propi stüdi cinematugràfich.

• 
  1921 - Nicaragua: Diego Manuel Chamorro ga al scumenza ul mandaa presidenziaal, caraterizaa par una custanta agitazziun.

• 
  1929 - Nicaragua: ul generaal José María Moncada, dal Partii Liberaal, n assümm la presidenza.

• 
  1938 - ul Brasiil: Getulio Vargas al inizzia ul muvimeent "Estado Novo", da tendenza fassista.

• 
  1943 - Guadalcanal: ga finiss la bataja che la deef ul nomm a l'ísula, cun la vitòria di USA sura i Gjapunées (II Guèra Mundiala).

• 
  1947 - ul Reegn Ünii: ul guveern laburista da Clement Attlee al nazziunaliza i mineer da carbun.

• 
  1948 - Europa: al entra in viguur, intra diveers paées, l'Acordi Generaal sura Tariff Duaneer e Cumeers (GATT).

• 
  1959 - Cuba: ga triunfa la revulüzziun castrista e Fulgencio Batista en al scapa vía.

• 
  1960 - Cuba: ul Guveern nazziunaliza la United Fruit Co.

• 
  1962 - la Repüblega Dominicana: dapress la mòort dal ditaduur Trujillo, ga assümm ul pudé ul Consejo da Estado, presidii par Joaquín Balaguer.

• 
  1971 - Cili: ul guveern d'Allende al nazziunaliza la banca privada.

• 
  1976 - Venezzuela: ul guveern da Carlos Andrés Pérez al nazziunaliza l'esplutazziun dal petroli.

• 
  1989 - Al entra in viguur ul Prutocol da Montreal, ratificaa par 29 paées e la CEE, par prutegg la capa d'uzun.

• 
  1992 - l'Argentina: ul peso al remplazza l'austral cuma muneda dal paées.

• 
  1993 - Cecoslovàchia: cheest statt al desmett d'esiist dapress da 74 agn da stòria, e al sa diviit in düü nööf statt: Céchia e Slovàchia.

• 
  1994 - al entra in funziunament ul Spazzi Ecunòmich Eurupée (SEE) e ul Trataa da Líbar Cumeers (TLC) intra ul Canadà, i Statt Ünii e ul Mèssich.

• 
  1994 - Chiapas (Mèssich). In cuincidenza cun l'entrada in viguur dal TLC, l'Esèrcit Zapatista da Liberazziun Nazziunala sa al alza in aarm cuntra ul guveern messican.

• 
  2003 - ul Brasiil: Lula Ignácio da Silva al deventa presideent dal paées.

• 
  1960 - Catalunya:sa la püblega La pell da brau da Salvaduur Espriu

[redatá] Nassimeent

• 
  1823 - Sándor Petöfi, pueta Ungarées

• 
  1900:Xavier Cugat, müsich

[redatá] Necrulogi

[redatá] Fèest

• 
  Prinsipi d'an: festa da benvegnüü da l'an nööf.

• 

La circuncisiun da Gesücriist: al è l'unumàstich da Manüeel e Manüéla par che l'àngel da l'Anunziazziun al pruclama che s'al cjamaress Emmanuel.

---

Un dí indrée / Un dí dapress