Blücher
From Wikipedia
Gebhard Von Blücher (Rostock, 16 de dicembar 1742 - Krieblowitz, 12 de setember 1819) l'è nasuu in d'ona familja milidara, ma el s'è dividij intra la carrera in divisa e el mestee del contadìn (u per mej dì del possident dej terr).
Entraa in del esercìt svedees, l'ha combatuu 3 campagn conta i prusiàn de Federigu el Graand. Caturaa in del 1760 l'è pasaa de la part del nemiis, e l'è diventaa on soldaa leal ma dificilmeent controlabil. In del 1773 el s'è ritiraa e l'è tornaa aj sò camp, me l'è staa riciamaa per combatt contra la Francia rivuluziunaria.
I francees ghe staven talment in sul stomegh che quand el s'è trataa de combatt contra el Napuleoon l'haa molaa i camp definitivament carich d'odi per el nemiis.
In de la campàgna del 1806, dopu el disaster prusiàn de Auerstadt, el Bònapart l'haa comandaa ch'el se ritirass ancamò de l'esercit, ma quand in del 1813 la Prùsia l'è tornada a combatt l'haa riciamaa metendech al fianch el general Gneisenau.
Blucher l'haa combatuu cont ferocia a Lutzen, Bautzen, Katsbach, Lipsia e poeu in de l'invasòn de la Francia. Chì l'è staa sconfitt del Napuleoon a Champaubert, Montmirail, Chateau Thierry, Vauchamps e a Craonne, ma a la fin la Prùsia l'è riessida a sconfigg l'imperador a Laon.
Dopu de l'abdicaziòn el Blücher l'è tornaa ancamò aj sò camp, ma quand che el Bònapart l'è tornaa indree l'è staa riciamaa una volta anmò a comandaa el sò esercit. L'è staa sconfitt malament a Ligny ma l'è riessii a rimett insèma i tocch del sò esercit per rivaa in sul pusee bell a Waterloo a tacaa de surpresa l'ala destra dij francees segnand inscii la fin definitiva del Bònapart.
