Canaula

De Biquipedia

Una canaula ta corder. En a imachen se-bi beye ro zarrallo carauteristico que tién.

A canaula ó canabla ye una piezeta, usualment de fusta ó cuiro, enrollada sobre d'era mesma que s'emprega ta poner a esquiella en o cuello d'as güellas, bacas, cabras u d'altros animals domesticos.

A elaborazión tradizional d'as canaulas de fusta yera complicata, e no nomás per que preziseban d'estar tralladas d'arbols concretos, sino perque dimpués d'amaneixitas as listonas afuera d'a tronca s'eban de tener bels tiempos aintro d'augua ta ablandir a fusta y fer asinas que ista podiés estar doblada fent una forma amanata ent'o cuello d'a bestia qui la eba de portar.

Un truco amostrant una canaula treballada.

Mutas canaulas tienen debuxos treballatos d'abantis prou per es amos belas begadas, ó per as mullers d'a casa, es cualos teniban sinnificaus particulars cuasi siempre binclatos con a suerte, a prebenzión de maloltías d'as bestias e d'es suyos propietarios, ó bien con a esconxuga (espantada d'as bruixas) d'as casas. Bels simbolos que s'amuestran recurrenz en d'entre as representazions d'istes treballos son es "cuatre-fuellas" ó cuatrifolios, muto relazionaus dend'es tiempos antigos con a buena suert á ras redoladas perinencas. Altras representazions fan referenzia t'es propietarios de l'animal ó son només motibos ornamentals tals como flors, zianefas, u encara prou bels motíus espirituals como cruzes ó crismons.

Detalle d'es debuixos agrabatos d'una canaula antiga. Es motibos podeban tener sinnificatos dibersos.

O feito que cada begada sigan menos es animals que chentan liures en as montañas ha feto que ra tradizión de treballar as canaulas s'haiga perdíu d'á priesas en as zagueras decadas; per ixo, en mutos lugars no se'mpregan pas ya as biellas canaulas de fusta si que han estato sustituyidas per autres més nuebas, fetas de cuiro ó plastico, que s'acoblan ent'o cuello d'es animals tal si que estieren zinturons.