Chiprana

De Biquipedia

Chiprana
{{{imachen}}}
Comunidat autonoma	Aragón
Probinzia	Zaragoza
Redolada	Baxo Aragón-Casp
Codigo postal	50792
Latitut Lonchitut	{{Coor dd| lon=-0.128|lat=41.262}}
Superfizie	38 km²
Altaria	178 m.
Distanzia	102 km enta Zaragoza
Poblazión	430 ab.
Chentilizio	{{{chentilizio}}}
Ríos	{{{ríos}}}
Pachina web	www.Chiprana.es

Chiprana ye un lugar d'a probinzia de Zaragoza, situato en a redolada d'o Baxo Aragón-Casp.

Contenius 1 Cheografía 2 Nome 3 Patrimonio natural 4 Patrimonio Arquitectonico 5 Repuis d'aragonés en Chiprana 6 Toponimia menor

[editar] Cheografía

Ye situato á 178 metros sopre o ran d'a mar y á 102 km de Zaragoza, sopre a ripa dreita de l'Ebro.

[editar] Nome

Esisten diferens ipotesis sopre o suyo nome. S'ha dito que bién d'o latín bulgar CIPRESUS, en latín clasico CUPRESSUS (Ziprés) y siga un caso de palatalización de CE, CI seguntes a fonetica mozarabe. Igual que en Zedriellas, puede referir-se a una crupresacia d'o terreno: a sabina Juniperus phoenicea u a sabina Juniperus thurifera.

Ye más fazil que se remonte á lo nome d'un fundus román, como muitos toponimos d'a Bal de l'Ebro, que tamén tienen o sufixo de pertenenzia -en, -ena, -an, -ana. A base sería CYPRIANA, femello de CYPRIANUS. A eboluzion dende CYPRIANA ta Chiprana s'esplica tamién por a fonetica mozarabe, con palatalizazión de o grupo CI-.

[editar] Patrimonio natural

A Salada de Chiprana ye una de as pocas salinas d'a peninsula Iberica con augua tot l'año. Esiste un paleocanal en meyo. I-ha tapizes algars unicos en o mundo y inbertebratos endemicos. Sin dembargo as condizions han cambeato dende que a zeica "La fillola" desemboca en ella y han dulzificato l'augua, faborindo a espezies cosmopolitas. A especie de Tamariz que esiste en a ripa de a lacuna ye diferén de o Tamarix gallica más cheneral, ye Tamarix boveana.

Esiste amán una lacuna d'augua dulce de tot, La Estanca.

[editar] Patrimonio Arquitectonico

A ermita d'a Birchen d'a Consolazión ye declarata Molimento Istorico-Artistico Nazional; ye un edificio con repuis d'o mausoleyo d'os Flavios en a fachada. Bi ha bels repuis romans en o termino de Chiprana.

[editar] Repuis d'aragonés en Chiprana

O charrar chipranesco ye bisto como diferén por a chen d'o Baxo Aragón y Ribera Baxa; ye conoxito como chipranesco y ye a bariedat d'o castellán con más repuis d'aragonés á lo sur de l'Ebro, con carauters que o relazionan con o Sobrarbe y Semontano. Como palabra d'influyenzia Sobrarbesa u Ribagorzana tenemos lera, que en aragonés cheneral y en o lesico de Casp y atros lugars bezins on se charra castellán, ye glera.

[editar] Toponimia menor

Bi ha muitos microtoponimos en aragonés (como Monconiller) u con trazas aragonesas.