Tozín/Grafia B
De Biquipedia
 |
Iste articlo ye escrito con una grafía alternatiba esperimental propuesta por bels biquipedistas aintro d'o Biquiproyeuto:Grafía. Puede beyer-se a bersión escrita con as nomas de Uesca aquí. |
| Tocin | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Sus scrofa domesticus, o tocin domestico |
||||||||||||||||||
| Estato de conserbazión | ||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
| Clasificazión zentifica | ||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
| Nomenclatura binomial | ||||||||||||||||||
| Sus scrofa | ||||||||||||||||||
| Linnaeus, 1758 |
O tocin u cochin (G.U.: tozín; Sus scrofa domesticus (L., 1758)) ye un mamifero domestico d'a família d'ös suidos. Empregato de sièmpre enna industria carnica, ye un animal muito abundant. D'antês mës, en heva pör l'usual á cada casa.
Biologicament ye ra variedat domestica d'o jabalin, e junto con aquer forma ra especie Sus scrofa. Altros autors prefiéren de conservar a denominacion Sus scrofa nomës que ta ro jabalin, e d'o tocin domestico en dícen Sus domesticus. Biologicament, ös tocins e jabalins pueden hibridar-se sines de problemas e ras fembras líbran lëtons rayadez que son fertiles en a suya edat adulta, pör ixo, d'o punto d'envista genetico, diz que son a mesma espécie.
A sozespécie estiore domesticada have bels 5000 anyos, e autualment s'ha dêstribuïto pör tot o mundo. Á bels países á on que no bi yera autoutono, o tocin ha devenito una salvagina en ös monts (p. ex. Nueva Zelanda), suponindo pör a suya voracidat una gran menaça ta ös ecosistemas.
Ös masclos adultos se dícen marracos, e fraixencos quan son jóvens. A gestacion d'as fembras dura 3 meses 3 semanas e 3 dïas, duracion fácil de recordar ta qui en ha criato. l'Alimentacion ye de tot omnívora, pör contra d'ös altros artiodactilos domesticos, e no son remugants; êsto ye ta decir que com'en o caso d'as personas, tiénen un estomago anatomicament unicameral, e no com'en ös remugants.
Pör un regular, as fembras líbran de 5 enta 12 lëtons, que tétan dic'ös 60 dïas d'edat. Môdernament, ennas granjas de cría en destétan a mës gran partê á ro ventiunen dïa, anque á bels casos quan a infraestrutura en permit, a destetada se fa á redol d'o decimo dïa d'edat. A producion de tocins enna Comunidat Europea ye, pör un regular, estabulária, e ös tocins médran ficatos en zolles belas vegatas coleutivas, altras êndividuals (anque angostas), á on de total se tróban diversos centenars d'êndividuos pör granja. D'êsta enjáquia se'n derívan á sabels problemas ecologicos pör a elevada concentracion que ös fiëmos (purins) d'êstos animals pueden encalçar en regions á on que bi ha á masiatas explöitacions.
