Catrin o Ferain

Oddi ar Wicipedia

Boneddiges o Gymraes oedd Catrin o Ferain (1534–27 Awst 1591). Ei llysenw oedd "Mam Cymru".

Merch Tudur ap Robert Fychan a Jane Velville (merch Syr Roland de Velville, mab gordderch Harri VII, brenin Lloegr), oedd hi. Roedd hi'n perchen ystadau eang yn Nyffryn Clwyd ynghyd â phlas Penmynydd, hen gartref Tuduriaid Môn.

Taflen Cynnwys 1 Hanes 1.1 Plant 1.2 Disgynnydd 2 Ffuglen 3 Dolennau allanol

[golygu] Hanes

Priododd bedair gwaith:

1. Syr Siôn Salsbri o Leweni
2. Syr Rhisiart Clwch o Ddinbych
3. Maurice Wynn o Wydir
4. Edward Thelwall o Blas-y-Ward, Dinbych

Roedd Catrin yn adnabyddus fel noddwraig y beirdd. Canodd y bardd Wiliam Cynwal iddi fel "cannwyll Gwynedd" mewn cwpled sydd bellach yn enwog:

'Catrin wych, wawr ddistrych wedd,

Cain ei llun, cannwyll Gwynedd.'

[golygu] Plant

• Thomas Salisbury

[golygu] Disgynnydd

• Hester Thrale, ffrind Samuel Johnson

[golygu] Ffuglen

Ceir tair nofel hanesyddol arbennig am Catrin gan R. Cyril Hughes:

• Catrin o Ferain (1975)
• Dinas Ddihenydd (1976)
• Castell Cyfaddawd (1984)

[golygu] Dolennau allanol

• Catrin o Ferain
• Syr Richard Clough a Chatrin o Ferain
• Llun Catrin gan Adriaen van Cronenburgh yn yr Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd