Fisigothiaid

Oddi ar Wicipedia

Symudiadau y Fisigothiaid ar draws Ewrop.

Roedd y Fisigothiaid (Gothiaid Gorllewinol) yn un o'r ddwy brif gangen o'r Gothiaid; yr Ostrogothiaid oedd y llall.

Yn 410 cipiwyd Rhyfain gan fyddin Fisigothaidd dan arweiniad eu brenin Alaric I. Wedi cwymp yr Ymerodraeth Rufeinig, yr oedd y Fisigothiaid yn un o bwerau mawr Ewrop am gyfnod o ddwy ganrif a hanner.

Rhwng 407 a 409 roedd y Fandaliaid, gyda chymorth yr Alaniaid, wedi concro rhan helaeth o Sbaen. Gofynnodd yr ymerawdwr Rhufeinig yn y gorllewin, Honorius, am gymorth y Fisigothiaid i adennill y diriogaeth, ac wedi iddynt lwyddo, rhoddodd diriogaeth iddynt yn Gallia Aquitania fel gwobr. Yn 475, llwyddodd eu brenin Euric i orfodi'r Rhufeiniaid i gydnabod annibyniaeth teyrnas y Fisigothiaid. Erbyn 500 oedd Teyrnas y Fisigothiaid, gyda'r brifddinas yn Toulouse, yn rheoli Aquitania, Gallia Narbonensis a'r rhan fwyaf o Hispania. Yn 507 gorchfygwyd hwy gan y Ffranciaid dan Clovis I. Lladdwyd eu brenin Alaric II a chollasant eu gafael ar Aquitaine. Symudodd canolfan y deyrnas i Barcelona, ac yna i Toledo. O 511 hyd 526, roedd y Fisigothiaid mewn cynghrair a'r Ostrogothiaid dan Theodoric Fawr.

Yn 554, collwyd Granada a rhan ddeheuol Hispania Baetica i't Ymerodraeth Fysantaidd, ond erbyn 624 roedd y Fisigothiaid wedi adennill y tiriogaethau hyn. Yn 711, lladdwyd y brenin Roderic (Rodrigo) wrth wynebu ymosodiad Mwslimaidd ym Mrwydr Guadalete, ac erbyn 718 roedd y rhan fwyaf o Sbaen yn eiddo'r Mwslimiaid fel rhan o Al Andalus.

Symudodd llawer o'r Fisigothiaid tua'r gogledd, gan ffurfio Teyrnas Asturias yng ngogledd Sbaen, a bu gan eraill ran bwysig yn ymerodraeth Siarlymaen ychydig yn ddiweddarach.

Taflen Cynnwys

1 Brenhinoedd y Fisigothiaid

[golygu] Brenhinoedd y Fisigothiaid

[golygu] Brenhinoedd Paganaidd

Athanaric (369–381)
Rothesteus (is-frenin)
Winguric (is-frenin)

[golygu] Gwrthryfelwyr

Alavivus (c.376)
Fritigern (c.376–c.380)

[golygu] Brenhinllin Balti - brenhinoedd Ariaidd

Alaric I (395–410)
Ataulf (410–415)
Sigeric (415)

[golygu] Brenhinllin Balti - brenhinoedd Ariaidd Toulouse

Wallia (415–419)
Theodoric I (419–451)
Thorismund (451–453)
Theodoric II (453–466)
Euric (466–484)
Alaric II (484–507)

[golygu] Brenhinllin Balti

Gesalec (507–511)
Rheolaeth gan Theodoric Fawr (511–526)
Amalaric (526–531)

[golygu] Brenhinoedd diweddarach

Theudis (531–548)
Theudigisel (548–549)
Agila (549–554)

[golygu] Brenhinoedd diweddarach - Teyrnas Ariaidd Toledo

Athanagild (554–567)
Liuva I (568–573)
Liuvigild (568–586)

[golygu] Brenhinoedd diweddarach - Teyrnas Gatholig Toledo

Reccared I (586–601)
Liuva II (601–603)
Witteric (603–610)
Gundemar (610–612)
Sisebut (612–621)
Reccared II (621)
Suintila (621–631)
Sisenand (631–636)
Chintila (636–640)
Tulga (640–641)
Chindasuinth (641–649)
Reccesuinth (649–672)
Wamba (672–680)
Erwig (680–687)
Ergica (687–701)
Wittiza (701–710)
Roderic (710–711)
Agila II (711–713)
Ardo (713–721)