Pafiliwn Brighton

Oddi ar Wicipedia

The Royal Pavilion

The richly-decorated Banqueting Room at the Royal Pavilion, from John Nash's Views of the Royal Pavilion (1826).

Mae Pafiliwn Brighton neu'r Pafiliwn Brenhinol yn gyn gartref brenhinol, sydd wedi ei lleoli yn Brighton, Dwyrain Sussex. Adeiladwyd ar dechrau'r 19eg ganrif fel encil glanmôr ar gyfer y Tywysog Rhaglyw. Adeiladwyn yn y steil the Indo-Saracenic a oedd gyffredin yn India drwy rhanfwyaf y 19eg ganrif.

[golygu] Hanes

Ymwelodd y Tywysog Rhaglyw, a ddaeth yn Siôr IV yn ddiweddarach, Brighton gyntaf yn 1783, ar ôl i'w feddyg argymell y buasai dŵr môr yn gwneud lles i'w gout. Yn 1786 rhentodd ffermdy yn ardal Old Steine o Frighton. Yn bell o Lys Brenhinol Llundain, roedd y Pafiliwn hefyd yn le synhwyrol i'r Tywysog fwynhau ei garwriaeth gyda'i gymar hir-oes, Maria Anne Fitzherbert. Roedd y Tywysog eisiau ei phriodi, ac efallai y gwnaeth hyn yn gyfrinachol, ond roedd yn anghyfreithlon oherwydd ei chrefydd Catholig.

Cyflogwyd y pensaer, Henry Holland yn fuan i ehangu'r Pefiliwn. Prynodd y Tywysog dîr o amgylch y Pafiliwn hefyd, ac yno adeilaodd ysgol marchogaeth crand mewn steil Indiaidd yn 1803 i gynlluniau gan William Porden.

Rhwng 1815 ac 1822, ailddyluniodd y pensaer John Nash y palas, gwaith Nash sydd yno iw weld heddw. Mae'r palas yn hynod o drawiadol yng nghanol Brighton, gan fod ganddi olwg Indiaidd ar y tu allan. Er, mae'r dylunio ffansïol tu mewn gan gwmni Frederick Crace a Robert Jones, wedi ei ddylanwadu'n drwn gan ffasiwn Tseiniaidd ac Indiaidd gyda elfennau o bensaerniaeth Moghul ac Islamaidd. Roedd yn esiampl adderchog o'r egsotigaeth a oedd yn wahanol i'r blas cyffredin o glasuro'r Steil Rhaglyw.

[golygu] Prynnu gan Brighton

Wedi marwolaeth Siôr IV yn 1830, arhosodd ei olynydd William IV yn y pafilwn hefyd yn ystod ei ymweliadau â Brighton. Er, ar ôl ymweliad olaf y Frenhines Fictoria i Frighton yn 1845, roedd y llywodraeth yn bwriadu gwerthu'r adeilad a'r tîr ond deisebodd y Brighton Commissioners a'r Brighton Vestry yn llwyddianus i gael y llywodraeth iw werthu i'r dref am £53,000 yn 1849 odan y Brighton Improvement (Purchase of the Royal Pavilion and Grounds) Act 1850.^[1]

[golygu] Defnydd Diweddarach

Yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf defnyddwyd y Pafiliwn fel ysbytu ar gyfer gwasanaethwyr Indiaidd a Gorllewin Indiaidd. Amlosgwyd milwyr marw Indiaidd Sikh a Hindw ar y Downs i'r gogledd o Brighton, ble adeiladwyd cofeb tebyg i Bafiliwn.^[2]

Mae'r Pafilwn yn agor i ymwelwyr ac hefyd ar gael ar gyfer pwrpasau addysgu, gwledda a phriodasau. Mae'r gost mynedfa wedi ei lleihau ar gyfer trigolion lleol yn ystod y gaeaf.