Македонска современа уметност
Од Википедија, слободна енциклопедија
Содржина |
[уреди] Развиток на модерното сликарство во Македонија
Особеностите на драматичната историја на македонскиот народ ги условија карактеристиките на развитокот на сета негова национална култура. По блескавиот расцут на средновековната македонска ликовна уметност, настапи петвековното ропство под Отоманската империја. Во тој мошне тежок историски период дојде до значително опаѓање на црковното ликовно творештво во Македонија. Тоа тогаш можеше да се развива само во стеснатите рамки на провинцијализираните форми на поствизантиската религиозна уметност. Меѓутоа, за разлика од некои други подрачја, во Македонија не постои последователен стилски развиток од ренесансата до импресионизмот и потоа. Така и некои варијанти на стилски ликовно неразвиен, провинцијализиран барок, и тоа прифатени посредно, преку Света Гора, се чуствуваат во македонската уметност дури во XIX век.
[уреди] Зачетоци на профаното сликарство
Оттука и првите почетоци на профаното сликарство се јавуваат во Македонија кон крајот на минатиот и почетокот на овој век. Тие се поврзани со економските и социјалните промени во Македонија , а особено со постепено формирање на граѓанската класа и градската средина во истиот тој период. Несомнено , и пробивот на информации , преку допирите со соседните земји и воопшто со Европа, придонесоа да се зачнат настојувања за едно поинакво разбирање на уметноста. Овие тенденции најизразито се чуствуваат во дел од творештвото на двајцата последни зографи. Димитрие Андонов - Папрадишки (околу 1858 - 1954 год.) обединува во својата личност последен зограф и прв граѓански , лаички сликар во Македонија. Ѓорѓи Зографски (1870 - 1945 год.) беше вториот македонски зограф кој настојуваше да биде и световен сликар. Без оглед на спомнатата извесна поврзаност на нашата прва предвоена генерација со последните зографи , нивното вистинско образование и ликовни концепции се сосем различни од творештвото што непосредно им претходеше. Всушност , почетоците на современото македонско сликарство може да се поставата меѓу 1920 и 1930 година. Во тој период особено се значајни самостојните изложби на Димитар Пандилов Аврамовски и Лазар Личеноски во 1927 , на Никола Мартиноски и Личеноски во 1929 година. Почнувајќи од 1930 год. ликовната уметност во Скопје доби поголем интензитет. Според бројот на самостојните изложби во Скопје и другите места на бивша Југославија, како и надвор од неа, најактивни беа Мартиноски и Личеноски.
[уреди] Развиток во предвоениот период
Сепак , развитокот на македонското ликовното творештво во предвоениот период не може да се разгледува како едновременото творештво во другите ликовни средини. Така , тешко е групирањето на македонските сликари во поголеми стилски групи. Причината е нивниот мошне мал број и нивните изделени творечки насоки , иако тука постојат едновремено и доста тематско - стилски блискости. Уште во предвоеното македонско сликарство се јавија одделни стилски настојувања на македонските уметници што значеа обид за поврзување со националната средина, разбрана како земја, народ, култура и уметничка традиција. По ослободувањето се отворени многу институции од големо значење за македонската ликовна уметност. Во тој период, најчесто обработувана тематика во сликарството беше поврзана со Народноослободителната борба и Револуцијата.
[уреди] По втората светска војна
По резолуцијата на Информбирото (1948) и по низа значајни политички и општествени промени во Југославија во наредните години , дојде до се поголема демократизација во сите сфери на општествениот живот. Шестата деценија е време во кое низа настани и остварувања го изменија текот на развитокот на современото македонско сликарство ; тоа се години на коренита преобразба на неговата физиономија , што овозможи натамошен подем на овој дел од македонската култура. Современата македонска уметност во периодот 1960 - 1973 зачекорува посмело напред , напоредно со сите оние актуелни движења што создаваат единствена панорама на ликовните тенденции ... надвор од тесните рамки на регионалната иконосфера. Во овие години беа организирани повеќе монографски и ретроспективни изложби на уметници од предвоената и од средната повоена генерација. Следниот период , од осумдесеттите години до денес , во Македонија се појавуваат уште низа млади и квалитетни ликовни уметници , кои го издигаат ликовното творештво на многу високо ниво. Забележливо е дека во современото македонско сликарство одделни појави во светската уметност најчесто добиваат некои посебни модалитети , условени од поинакви идеолошки , филозофски , естетски и социјални претпоставки за нивната улога во Македонија. Поради тоа , поврзаноста со светот за македонските уметници значи не само пасивно прифаќање , туку и критичко однесување спрема него : она што се усвојува да не биде само "естетска контаминација" со туѓото , туку одбирање во него она што навистина соодветствува на нашите актуелни историски потреби , на целосното осмислување на македонското национално битие , а преку тоа создавање на автентични дела што ќе бидат дел од ликовното творештво на светот.
[уреди] Најзначајни современи сликари
Како најзначајни за развитокот на Македонското современо сликарство се сметаат:
