Adriaen Coenen

Van Wikipedia

Adriaen Coenen (Scheveningen, 1514 - 1587) was een Hollandse viskoper en bovendien een amateur bioloog.

Hij groeide ook op in dit vissersdorp; hij bekwaamde zich daar - eerst als hulpje - reeds op jeugdige leeftijd in de handel in zeevis. Coenens vader wordt aangemerkt als een 'stierman', een visserman die over een eigen vissersscheepje beschikte. Ook hij handelde op zijn tijd in vis. Voor zover bekend heeft Adriaen Coenen zelf niet gevaren. Hij werd in later jaren afslager van de zeevis die eerder door de plaatselijke kustvissers op het strand van Scheveningen was aangevoerd. Alhoewel hij geen verdere opleiding had genoten dan die op de dorpsschool, was hij in hogere kringen te Den Haag een graag geziene gast vanwege zijn kennis van de natuur in al haar verscheidenheid en vanwege zijn vele verhalen daarover.

De naam Adriaen Coenen is onverbrekelijk verbonden aan een opmerkelijk 16de eeuws Visboeck dat van zijn hand verscheen. Een blijkbaar eerder geschreven Visboeck is niet teruggevonden. Wél is in een bibliotheek te Antwerpen een door Coenen geschreven en geïllustreerd boek over walvissen voorhanden; het gemeentearchief van Keulen beschikt over een zogenoemd Haringkoningboeck van Coenens hand.

Coenen werd gebiologeerd door alles wat in de natuur plaatsvond en wat er rondging. In de door hem geschreven boeken dwaalde hij vaak weg van het oorspronkelijke motief dat de titels van zijn werken suggereerden. Zo treft men in zijn Visboeck beschrijvingen aan van insecten, zeegeesten, draken en uitheemse diersoorten terwijl hij in zijn Walvisboeck met regelmaat inzoomt op kleinere vissoorten of op zeewolven, bevers en otters.

Hij is door zijn zeer gedetailleerde beschrijvingen een unieke rapporteur geworden van het denken ván en de kijk óp zijn tijd alsook van de toenmalige beleving van de 16de eeuwse tijdgeest.

[bewerk] Literatuur

• J.C. Vermaas - Geschiedenis van Scheveningen, 1926
• Florike Egmond - Een bekende Scheveninger Adriaen Coenen en zijn Visboeck van 1578, 1997
• Florike Egmond en Peter Mason - Het Walvisboek, 2003
• Florike Egmond - Het Visboek. De wereld volgens Adriaen Coenen 1514 - 1587, 2005
• Koninklijke Bibliotheek - Website www.kb.nl/visboek, 2005