Bartolomé de Las Casas
Van Wikipedia
Bartolomé de Las Casas (Sevilla, 24 augustus 1474 – Madrid, 17 juli 1566) was een Spaanse priester van de orde der Dominicanen, de eerste die werd uitgezonden naar de Nieuwe Wereld en de eerste bisschop van Chiapas. In tegenstelling tot veel van zijn collegae en tijdgenoten nam hij het enigszins op voor de inheemse bewoners van het pas door Christoffel Columbus ontdekte land.
Las Casas bezocht de Nieuwe Wereld voor het eerst in 1502. In 1512 trok hij naar het pas veroverde Cuba, waar hij een haciënda en enige slaven verkreeg. In tegenstelling tot de meeste andere Spanjaarden behandelde hij zijn slaven goed. Twee jaar later gaf hij deze bezittingen op en begon zijn activiteiten ter verbetering van de positie van de indianen. In 1522 kreeg hij van Karel V de toestemming een modelkolonie te stichten in Venezuela, een expiriment dat na twee jaar mislukte, voornamelijk door het ingrijpen van slavenhandelaren. De las Casas' inspanningen leidden in 1542 tot de Nieuwe Wetten, waarbij indiaanse slavernij werd verboden en het de conquistadores werd verplicht rekening te houden met het welzijn van de indianen. In 1544 werd hij benoemd tot bisschop van Ciudad Real in Chiapas.
Zijn bekendste werk heet Brevísima relación de la destrucción de las Indias (Zeer kort relaas over de vernietiging van de Indiën). Hij schreef dit werk in 1552 als aanklacht tegen de mishandelng van de Indianen. Hij bleef bij het standpunt of geloof dat de ontmoette volken gekerstend moesten worden en wierp zich op tegen het afslachten en mishandelen van de aangetroffen 'ongelovigen'. Hij kreeg het onder meer voor elkaar dat, tijdens het beroemde Dispuut van Valladolid in 1550, waarin hij het opnam tegen Juan Ginés de Sepúlveda die betoogde dat indianen geen ziel hebben en daarom geen mensen zijn, de 'Indios Bravos' voortaan als mensen werden erkend. Ditzelfde lukte hem echter niet voor de Afrikanen, waarna vervolgens de weg vrij was voor de slavenhandel. Toen Las Casas de gruwelijkheden onder ogen kwamen die samengingen met de invoer van slaven uit Afrika, keerde hij zich ook hiertegen.
In 1547 keerde hij definitief terug naar Spanje. Hij ging wonen in een dominicanerklooster in Madrid maar bleef zich inzetten voor de indianen. Hij overleed in 1566.
Las Casas wordt gezien als een groot beschermer van de indianen en als een van de eerste voorvechters voor de mensenrechten. De Mexicaanse stad San Cristóbal de Las Casas, het vroegere Ciudad Real, is naar hem vernoemd. Onder conservatieve Spaanse historici is hij echter minder populair, en wordt hij wel gezien als de initiator van de zwarte legende. Men vergelijkt Bartolomé de Las Casas wel eens met de Nederlandse Multatuli. Interessant aan zijn visie is dat hij vooral als jurist en niet zozeer vanuit het thomisme redeneerde of slechts ageerde vanuit verontwaardiging. Het middeleeuwse kerkelijke recht leverde hem argumenten voor zijn uiteindelijke positie. Las Casas heeft ook de samenvatting geschreven van het scheepsdagboek van Columbus. Columbus' scheepsdagboek is verloren gegaan, dus De Las Casas' samenvatting is de meest primaire bron die er nog over is van Columbus' ontdekking van Amerika.
