Bilirubine

Van Wikipedia

Bilirubine is een gele stof die voornamelijk vrijkomt bij afbraak van oude rode bloedcellen. Bilirubine is het afbraakproduct van hemoglobine, de rode bloedkleurstof. Bilirubine is giftig voor het lichaam, wordt uitgescheiden in de gal en verlaat op deze wijze via de uitwerpselen het lichaam.

Bilirubine is zeer slecht oplosbaar in water, het wordt door de lever uit het bloed opgenomen en gekoppeld aan glucuronzuur met het enzyme glucuronyltransferase. Hierdoor wordt het bilirubine wateroplosbaar en kan het door de lever in de gal worden uitgescheiden. Men spreek van de omzetting van indirecte bilirubine naar directe bilirubine. De gal komt eerst in de galblaas terecht en wordt daarna in de dunne darm uitgescheiden. In de darm wordt bilirubine door de daar aanwezige bacterien omgezet in (urobilinogeen). Een deel hiervan wordt door oxidatie omgezet in Stercobiline, wat de kleur geeft aan de stoelgang. Het overige gedeelte wordt ter hoogte van het jejunum terug opgenomen in de bloedbaan en passeert terug via de levercirculatie. Ter hoogte van de nieren is er ook een mogelijkheid om urobilinogeen te oxideren. Dan ontstaat urobiline wat de kleur geeft aan de urine. Wanneer het ene systeem faalt (galwegobstructie) gaat het andere compenseren (verdonkeren van de urine).

Bij mensen met een leverziekte wordt bilirubine soms niet of niet volledig uitgescheiden, waardoor de persoon een gelige huidskleur (geelzucht) krijgt. Men spreekt van prehepatische icterus (verhoogd aanbod van bilirubine) als de oorzaak vóór het levermetabolisme ligt (vb verhoogde bloedafbraak, resorptie van hematomen, ... ). De reden kan ook intra-hepatisch zijn (leverceldysfunctie) bij beschadiging of dreigende beschadiging van de lever (virale hepatitis, toxiciteit, ... ) en ten derde kan er ook een post-hepatische oorzaak zijn (cholestatisch) waardoor onvoldoende bilirubine in het duodenum geloosd wordt. De oorzaak ligt dan in de intrahepatische galwegen (medicatie, cholangitis) of in de extrahepatische galwegen (galstenen, tumor, ... ) In dit laatste geval is er een typische vetdiarree en slechte opname van vetoplosbare vitamines.

Bij te vroeg geboren baby's kan het ook voorkomen, dat het lever enzym dat bilirubine aan glucuronzuur koppelt (glucuronyltransferase) nog niet in voldoende mate aanwezig is. Hierdoor blijft er veel indirecte bilirubine in het bloed aanwezig waardoor hersenschade (zg. kernicterus) kan ontstaan. De grote hoeveelheid bilirubine in het bloed kan worden verminderd door deze baby's onder een blauwe lamp (UV-licht) te leggen. Het bilirubine wordt door de intense lichtstraling omgezet in een beter wateroplosbare vorm die wel door het lichaam kan worden uitgescheiden. Als dit niet voldoende werkt kan worden overgegaan tot een wisseltransfusie waarbij het bloed van de baby door donorbloed wordt vervangen.