Bitterzoet
Van Wikipedia
| Bitterzoet | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
| soort | |||||||||||||||||||
| Solanum dulcamara |
Bitterzoet (Solanum dulcamara) is de naam van een vrij algemeen voorkomende, overblijvende vaste plant in de Nachtschadefamilie. Volksnamen zijn dolbessen-hout, elf-rank, hoe-langer-hoe-liever, klimmende nachtschade en qualster. De Nederlandse naam is een vertaling van de Latijnse, dulcis=zoet, amaris=bitter.
Inhoud |
[bewerk] Botanische aspecten
De stengels zijn dun en rankend, vanonderen verhout, de plant windt zich meestal om andere planten. Hierbij kan de plant een lengte van 4 meter bereiken, hoewel 1-2 meter gebruikelijker is. De bloeiwijze is een enkelvoudig gevorkt bijscherm. De 1-1,5 cm grote paarsblauwe bloemen, met 5 aan de voet vergroeide kroonbladen, bloeien van juni tot september in trosjes of groepjes van 3 tot 20 stuks. De bloemen zijn hangend, stervormig, met vijf paarsblauwe kroonbladen en gele vergroeide meeldraden. De 1 cm grote bessen zijn eerst groen, dan geel, later rood. Ze zijn in rijpe vorm zacht, eetbaar voor vogels, maar giftig voor mensen. De vogels spelen dan ook een belangrijke rol bij de verspreiding van zaden. De 4-12 cm lange bladen zijn pijlvormig / langwerpig, vaak iets gelobd aan de basis, met een bladsteel tot 3 cm. Zoals bij vrijwel alle Solanum soorten zijn de bladen giftig.
Bitterzoet bevat meerdere glycosiden. Indien met op de stengel kauwt proeft men eerst de bittere smaak van de glycosiden, maar doordat deze door het speeksel worden ontleed en er suikers vrijkomen, komt de zoete smaak naar voren. Vandaar de naam. De stengels bevatten ook alkaloïden.
[bewerk] Verspreiding
Bitterzoet is inheems in Europa en Azië, maar ook elders wijd verspreid, zoals in Noord-Amerika, waar het in veel staten als problematisch onkruid staat geregistreerd. Mede oorzaak hiervan is, dat de plant zich op een veelheid aan ondergronden thuisvoelt: natte grond als moerassen, maar ook droge braakliggende gronden, bos- en heggeranden, en andere rurale gronden.
In Azië loopt het verspreidingsgebied tot China en Japan. Ook in Noord-Afrika komt het voor.
[bewerk] Gebruik
[bewerk] Medisch gebruik
Werkzame stoffen zijn bitterglycosiden, saponine, solaceine, solaneine, solsonine en tannine. Giftige stoffen zijn solanine en dulcamarine.
In de volksgeneeskunde werden drie handen gedroogde bladen, samen met 100 g lijnzaadmeel gekookt in 1 liter (rode) wijn. Men liet het met een ons reuzel inkoken tot een papje. Dit papje werd toegepast bij steenpuisten. Een overdosis leidt onder andere tot verlies van spraak.
In de farmacie wordt de plant voor meerdere huidaandoeningen gebruikt.
[bewerk] Ritueel gebruik
De oude Egyptenaren gebruikten de plant al. Voor hen had bitterzoet waarschijnlijk ook een rituele betekenis. Om de nek van de mummie van Toetanchamon werd namelijk een ketting van bitterzoetbessen aangetroffen. In Duitsland hingen de boeren wel eens bitterzoet om de nek van hun vee om het te beschermen tegen kwade geesten. Bitterzoet behoort tot de Heksenkruiden.
[bewerk] Fotogalerij
 |
 |
 |
[bewerk] Externe links
- SoortenBank.nl beschrijving en afbeeldingen
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Solanum dulcamara op Wikimedia Commons. |
