Charles Peirce
Van Wikipedia
Charles Sanders Peirce (10 september 1839 – 19 april 1914) was een Amerikaanse wetenschapper. Hij leverde diverse bijdragen tot de logica, filosofie en wiskunde. Peirce wordt beschouwd als de stichter van het pragmatisme en de vader van de moderne semantiek.
Inhoud |
[bewerk] Biografie
Charles Peirce (spreek uit:[pΛ:s])werd geboren in Cambridge, Massachusetts, als zoon van Sarah en Benjamin Peirce. Zijn vader was professor in de astronomie en wiskunde aan de Universiteit van Harvard. Hoewel de jonge Peirce een doctorstitel in de scheikunde haalde aan Harvard, slaagde hij er nooit in een vaste academische baan te krijgen. De academische ambities van Peirce werden gefrustreerd door zijn moeilijke (misschien bipolaire) persoonlijkheid en door het schandaal dat zijn scheiding van Harriet Melusina Fay en zijn huwelijk met Juliette Froissy omringde. Hij maakte carrière als wetenschapper bij de United States Coast Survey (1859–1891), waar hij vooral werkte aan geodesie en gravimetrie. Van 1879 tot 1884 was hij ook een parttime docent logica aan de Johns Hopkins University. In 1887 verhuisde Peirce met zijn tweede vrouw naar Milford, Pennsylvania, waar hij, na 26 jaar als schrijver gewerkt te hebben, aan kanker stierf. Hij had geen kinderen.
[bewerk] Werken
Peirce publiceerde twee boeken, Fotometrisch Onderzoek (1878) en Studie in de Logica (1883), en een groot aantal documenten in dagboeken, waarvan de onderwerpen zeer uiteenliepen. Zijn manuscripten, die totaal bijna 10.000 pagina's beslaan, zijn grotendeels ongepubliceerd gebleven. Van 1931 tot 1958 werd een selectie van zijn geschriften gesorteerd op thema en werd gepubliceerd in acht delen als Verzamelde Documenten van Charles Sanders Peirce. Sinds 1982 zijn een aantal delen gepubliceerd als deel van een chronologische uitgave, die uiteindelijk zal bestaan uit dertig delen.
[bewerk] Filosofie
Peirce wordt algemeen beschouwd als de stichter van het pragmatisme, en in tegenstelling tot sommige recentere pragmatici zoals William James en John Dewey, vatte Peirce pragmatisme hoofdzakelijk op als methode voor de verduidelijking van ideeën, die het toepassen van de methodes in de wetenschap op filosofische kwesties mogelijk moest maken.
Peirce wordt tevens beschouwd als de grondlegger van de moderne semantiek (de wetenschap van tekens). Voorts is zijn werk relevant voor vele andere disciplines, zoals de astronomie, metrologie, geodesie, wiskunde, logica, filosofie, de theorie en geschiedenis van de wetenschap, taalkunde, econometrie en psychologie. Zijn werk en zijn opvattingen over deze onderwerpen zijn het onderwerp van vernieuwd debat geworden. Deze heropleving werd geïnspireerd door Peirce's demonstratie van hoe de filosofie op menselijke problemen kan worden toegepast. Bertrand Russell stelde:
„Zonder twijfel … was hij een van de origineelste denkers van de late negentiende eeuw, en zeker de grootste Amerikaanse denker ooit.“
{{{2}}}
Karl Popper zag hem als „één van de grootste filosofen aller tijden.“
| Bronnen en referenties: |
|
Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) vertaald vanaf de Engelstalige Wikipedia, welke onder de GFDL valt. |
