Christoffel Plantijn
Van Wikipedia
Christoffel Plantijn (Saint-Avertin bij Tours, ca. 1520 – Antwerpen 1 juli, 1589) was een boekdrukker en uitgever van Franse afkomst, die zich in 1549 vestigde in Antwerpen. In 1555 opende hij een eigen drukkerij Plantijn, die op zijn hoogtepunt 16 persen telde, en meer dan 80 werknemers had. Uit angst voor de Spaanse inval, verhuisde hij tijdelijk naar Leiden, waar hij drukker aan de universiteit werd. Hij keerde naar Antwerpen terug in 1585, en stierf in 1589. Zijn belangrijkste werk is de Biblia Regia, die hij uitgaf tussen 1568 en 1572. Deze meertalige uitgave van de Bijbel kwam tot stand met steun van de Spaanse koning Filips II. Andere benamingen voor deze uitgave zijn Biblia Complutense en Biblia Polyglotta. Na zijn dood nam zijn schoonzoon, Jan I Moretus (Jean Moerentorf), het bedrijf over. Tegenwoordig is het Plantin-Moretusmuseum, erkend als werelderfgoed, in het gebouw gevestigd.
[bewerk] Enkele taalkundig belangrijke uitgaven van Plantijn
- 1562 - Dictionarium Tetraglotton
(Latijn - Grieks - Frans - Nederlands). Met onder meer uitvoerige Franse en Nederlandse synoniemen en omschrijvingen. De uitgave kwam tot stand, dankzij de deskundigheid van Plantijns' werknemer Cornelius Kiliaan.
- 1567 - Nomenclator omnium rerum propria nomina variis linguis...
De medicus Hadrianus Junius (1551-1575) geeft hierin uitleg over de vele termen in het Nederlands en meerdere andere talen.
- 1573 - Thesaurus Theutonicae linguae. Schat der Neder-duytscher spraken.
Dit woordenboek bevat 40.000 trefwoorden, met vertaling van het Nederduits in het Latijn en het Frans.
- 1574 - Dictionarium Teutonico Latinum van Plantijns medewerker Kiliaan (1528-1607).
De geheel herziene derde uitgave van het Dictionarium (1599) kreeg een nieuwe titel: Etymologicum Teutonicae linguae sive Dictionarium Teutonico - Latinum.
Cornelis Kiliaans taal was het Brabants, maar hij nam ook woorden uit Vlaanderen, Friesland en Holland op. Door vergelijking met Engelse, Hoogduitse, Franse en Spaanse, woorden, trachtte hij de oorspronkelijke betekenis van de Nederlandse woorden te achterhalen. Kiliaan neemt een ereplaats in op de overgang van het Middelnederlands naar het Nederduits, de toenmalige benaming van het Nederlands. Zijn dictionarium is de basis van alle latere woordenboeken in het Nederlands.
