Bijbel (christendom)

Van Wikipedia

De Bijbel van Christiaan III van Denemarken, de eerste Deense vertaling. Gedrukt in Kopenhagen, 1550.

De Bijbel is het heilige boek van de christenen. Het woord 'bijbel' stamt van het Griekse woord βιβλια biblia (boeken), dat een meervoud is van βιβλιον biblion (dat oorspronkelijk papyrusje betekent en later werd gebruikt als aanduiding van papier, geschrift, boek(rol)). Dit woord is op zijn beurt te herleiden tot de Fenicische havenstad Byblos.

De Bijbel bevat twee verschillende verzamelingen boeken:

Het Oude Testament, ook wel de Hebreeuwse Bijbel genoemd. Deze werd geschreven over een periode van vele eeuwen, voor het grootste deel in het Hebreeuws met een paar passages in het Aramees.
Het Nieuwe Testament, geschreven gedurende de eerste en tweede eeuw na Christus, in alledaags Grieks (koinè-Grieks).

chi en rho in het book of Kells, 800.

[bewerk] Invloed van de Bijbel

Vanwege de dominante rol van het christendom in Europa vanaf de late Romeinse tijd tot aan de Verlichting heeft de (christelijke) Bijbel niet alleen godsdienst beïnvloed. Vooral taal en wetgeving alsmede kunst en filosofie over de gehele wereld enten erop, wat voornamelijk in de Westerse beschaving tot uiting is gekomen.

Met de Verlichting, de scheiding van kerk en staat die na de Franse revolutie, en de wetenschappelijke revolutie in Europa en de Verenigde Staten is de invloed van het christendom en daarmee van de Bijbel op het openbare leven afgenomen. Er ontstond ook bij veel mensen twijfel aan de goddelijke oorsprong van de Bijbel.

Sommige wetenschappers, waaronder sommige archeologen, nemen de Bijbel als uitgangspunt. De meeste wetenschappers zien de Bijbel als een cultureel, literair en religieus document.

[bewerk] Thematiek

In grote lijnen gaat de Bijbel over het handelen van God in de wereld, vanaf de Schepping van de wereld tot aan het einde der tijden, de relatie tussen God en de mens, zonde en gerechtigheid, oordeel en genade. Het hoofdthema, van Genesis tot en met de Openbaring, de boodschap van genade voor iedereen die oprecht spijt heeft van zijn of haar zonden. Zij die dat aannemen zullen het Koninkrijk van God beërven.

Hoewel de Bijbel bestaat uit een grote verzameling losse geschriften van diverse auteurs, wordt de Bijbel als geheel beschouwd als de door God geopenbaarde waarheid, oftewel het "Woord van God" aangezien alle auteurs direct zijn geïnspireerd door God. De kerken in het christendom hanteren zonder uitzondering deze zienswijze. Los daarvan staat de vraag in welke mate de Bijbel letterlijk gelezen moet worden. Binnen de Rooms-Katholieke Kerk bestaat van oudsher naast de Bijbel ook de Traditie, die het Woord van God duidt. Al in de oudheid werden Bijbelteksten daarom ook allegorisch geduid. Binnen het protestantisme werd daarentegen het sola scriptura-principe (wat betekent dat alleen de Bijbel gezag en aurotiteit heeft) ontwikkeld, waardoor er geen legitieme interpreterende instantie voor de Bijbel meer kon bestaan, maar de legitimiteit in de Bijbel zelf werd gelegd. Orthodoxe protestanten neigen naar een letterlijke tekstgetrouwe lezing, terwijl vrijzinnige protestanten de Bijbel juist meer allegorisch interpreteren.

[bewerk] Onderzoek

Het ontstaan en de tekst van de Bijbel zijn voorwerp van onderzoek. De schriftkritiek onderzoekt de herkomst van de Bijbel als historisch geschrift en de bronnen die daarbij zijn gebruikt. De tekstkritiek stelt dat de oorspronkelijke handschriften van de Bijbel zijn verloren gegaan. Er is dus geen oorspronkelijke brief van Paulus beschikbaar. Wel zijn er allerlei handschriften uit later tijden, die soms binnen de termijn van een eeuw na de autentieke handschriften stammen. De tekstkritiek onderzoekt al deze handschriften en tracht de meest waarschijnlijke oorspronkelijke tekst op het spoor te komen. Dit onderzoek heeft ertoe geleid dat er een in feite zeer nauwkeurige beschrijving van de oorspronkelijke tekst tot stand is gekomen, waarbij geen gebruik is gemaakt van kritiek maar van commentaar op de Schrift.

[bewerk] Boeken

De Bijbel bestaat uit een reeks aparte boeken en geschriften van verschillende lengte en stijl in verhalende vorm, in proza en poëzie, die over een periode van minder dan duizenden jaren zijn geschreven door een veertigtal verschillende auteurs. Sommige werken in de Bijbel, zoals Hooglied, Job en delen van Jesaja worden zelfs tot de wereldliteratuur gerekend. De Bijbel maakt gewag van namen, gebruiken, landen, naties en dieren, die deels tot in deze tijd nog bestaan.

[bewerk] Het Oude Testament

Het Oude Testament is het eerste gedeelte van de Bijbel. De boeken van het Oude Testament in een verschillende volgorde en zonder de deutero-canonieke en apocriefe boeken vormen het fundament van het jodendom, waarin het Tenach wordt genoemd. De oorspronkelijke taal van het Oude Testament is Hebreeuws, en fragmentarisch ook het Aramees, vandaar dat het ook wel de 'Hebreeuwse Bijbel' wordt genoemd. Ook de naam Hebreeuwse Geschriften wordt wel gebruikt. Uit deze Hebreeuwse Bijbel ontwikkelde zich in het hellenistische jodendom de Septuagint, die een grotere invloed had op het vroege christendom dan de Hebreeuwse Bijbel. Het is de traditie om het Oude Testament in vijf secties op te delen: de Wet, de Geschiedenis van het volk Israël, Wijsheid en Poëzie, de Grote Profeten en de Kleine Profeten. De Katholieke Kerk rekent een aantal deutero-canonieke boeken tevens tot de canon van het Oude Testament (deutero-canoniek betekent 'in tweede instantie aan de canon toegevoegd'). Het gaat daarbij om boeken die van oudsher in de Septuagint waren opgenomen.

[bewerk] Wet

De Wet of Pentateuch wordt ook wel de vijf boeken van Mozes genoemd (in het jodendom Thora). De Pentateuch is gegroepeerd rondom de Tien Geboden in Exodus 20 of Deuteronomium 5, en bevat uitwerkingen van de tien leefregels. Deze leefregels zijn verbonden aan het verhalen over het begin van het joodse volk, en hun uittocht uit Egypte naar het "beloofde land". Omdat vroeger werd (en door sommigen nog steeds wordt) aangenomen dat Mozes de schrijver is van de Thora, wordt de Thora ook wel de boeken van Mozes genoemd. De boeken zijn: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium.

[bewerk] Geschiedenis

Geschiedenis omvat de boeken Exodus, Jozua, Richteren, Ruth, I Samuël, II Samuël, I Koningen, II Koningen, I Kronieken, II Kronieken, Ezra, Nehemia, Esther. Deze bevatten de geschiedenis van het volk Israël.

[bewerk] Poëzie en wijsheid

Omvat de boeken Job, Psalmen, Spreuken, Prediker en Hooglied. Deze bevatten gedichten, spreuken en andere handelingen, bijvoorbeeld, een liedverzameling in het boek Psalmen en wijsheidsliteratuur zoals het boek Prediker.

[bewerk] Grote profeten

De boeken Jesaja, Jeremia, Klaagliederen, Ezechiël en Daniël. Deze, alsook de kleine profeten, bevatten de verhalen van de joodse profeten en hun pogingen het volk (en de koning) op het rechte pad te houden in de naleving van de leefregels uit de Thora. Feitelijk hoort Klaagliederen bij de poëtische boeken (hier direct boven), maar is in de christelijke Bijbel direct achter het boek van de profeet Jeremia geplaatst, die ook gezien wordt als de schrijver van dit boek.

[bewerk] Kleine profeten

Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Zefanja, Haggai, Zacharia en Maleachi.

[bewerk] Deutero-canonieke boeken

De concilies van Florence (1441) en Trente (1546) bevestigden de plaats van de zogenaamde deutero-canonieke boeken in de canon van de Bijbel, die zij immers al in de Septuagint hadden, en ook in de Vulgaat behielden. Het zijn de toevoegingen op Esther, Judith, Tobit, I Makkabeeën, II Makkabeeën, de wijsheid van Salomo, de wijsheid van Jezus Sirach, Baruch en de toevoegingen bij Daniël. Deze worden onder invloed van Luther door de protestanten als apocrief beschouwd.

[bewerk] Apocriefen van het Oude Testament

Door zowel katholieken, oosters-orthodoxen als protestanten worden Ezra III en IV, Makkabeeën III en IV, Psalm 151 als Apocriefen beschouwd.

[bewerk] Het Nieuwe Testament

Naast het Oude Testament bevat de Bijbel van de christenen ook het Nieuwe Testament. Het Nieuwe Testament is in het Koinè-Grieks geschreven. Het wordt ook de Griekse geschriften genoemd, waarbij we aantekenen dat het evangelie van Matheus mogelijk oorspronkelijk in het Hebreeuws was opgetekend en pas later in het Grieks werd vertaald.

[bewerk] Evangeliën

Vier Evangeliën, waarin de geboorte, het doen en laten, de dood, de opstanding van Jezus Christus en de verlossing zijn beschreven: Evangelie van Mattheüs, Evangelie van Marcus, Evangelie van Lucas en Evangelie van Johannes. De eerste drie evangeliën vertonen veel overeenkomsten en worden daarom ook wel de Synoptische Evangeliën genoemd (synopsis betekent samen bekeken; als je ze naast elkaar legt vallen de overeenkomsten in thema, indeling of woordgebruik op). Het vierde evangelie, dat van Johannes, heeft een heel eigen karakter, vermoedelijk omdat het pas tientallen jaren later geschreven is.

[bewerk] Apocriefen van het Nieuwe Testament

Deze apocriefe boeken zijn niet in het Nieuwe Testament opgenomen. Hun gezag wordt door de kerken niet erkend. Hun bestaan was altijd bekend (zoals het Epistel van Barnabas), is bekend door tekstvondsten zoals die bij Nag Hammadi, of anders zijn ze te reconstrueren uit verwijzingen die vroege kerkvaders geven. De Apocriefen bij het Nieuwe Testament zijn: Handelingen van Petrus, Handelingen van Paulus, Handelingen van Johannes, Handelingen van Thomas, Handelingen van Andreas, Evangelie van Thomas, Evangelie van de Hebreeën, Evangelie van de Ebionieten, Evangelie van de Nazareners, Evangelie van de Egyptenaren, Evangelie van de Naäsenen, Evangelie van Petrus, Openbaring van Petrus, Verkondiging van Petrus, Evangelie van Maria Magdalena, Epistel van Barnabas en het Evangelie naar Judas.

[bewerk] Bijbelvertalingen

Statenvertaling uit 1921

Het Oude Testament is oorspronkelijk geschreven in het Hebreeuws en een gedeelte in het Aramees (Daniël 2:4b-7:28, Ezra 4:8-6:18 en 7:11-26 en een paar woorden in Genesis 31:47 en Jeremia 10:11), het Nieuwe Testament in het Grieks, misschien met uitzondering van Mattheüs. Een belangrijke vertaling van het Oude Testament naar het Grieks was de Septuaginta vervaardigd in de 3e eeuw v. Chr. in de bibliotheek van Alexandrië. Kerkvader Hiëronymus vertaalde de teksten rond 400 n. Chr. in het Latijn; deze Vulgata was gedurende de Middeleeuwen toonaangevend. In de late Middeleeuwen verschenen diverse vertalingen in het Diets (bijv. de Deux-Aes Bijbel), een voorloper van het Nederlands; dit waren echter allemaal vertalingen van vertalingen, en vaak slechts van een enkel deel. De eerste Nederlandstalige Bijbel die wel rechtstreeks uit de Hebreeuwse en Griekse grondteksten werd vertaald, verscheen in 1637. Tot deze Bijbel was opdracht gegeven door de Staten-Generaal; vandaar de gangbare benaming Statenvertaling. In hedendaagse taal zijn geschreven de NBG-Bijbelvertaling (1951), de Rooms-Katholieke Willibrordvertaling (1975, herzien in 1995), de Groot Nieuws Bijbel (1983, herziene uitgave 1996). Op 27 oktober 2004 is de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) uitgekomen. Deze vertaling is een hedendaagse vertaling uit de grondtekst. Ook wordt er gewerkt aan de Herziene Statenvertaling.

In 1988 verscheen, als uitgave van de International Bible Society, Het Boek. In 1994 kwam deze uitgave in een paralleleditie met de Statenvertaling op de markt. De auteurs van Het Boek merken op dat het hier gaat om een eigentijdse verwoording van de Bijbel volgens het principe van de Living Bible. Het Boek kiest als uitgangspunt dat het een betrouwbaar verslag wil zijn van wat God tot de mensen wil zeggen. Het Boek geeft de inhoud van de Bijbel weer, compleet met tabellen, een overzicht van de belangrijkste inhoud en een toelichting op belangrijke begrippen zoals: leven, ontmoediging, ongeduld, onzekerheid, belediging, lijden en dood, huwelijk, relaties, liefde, gebed, Jezus Christus kennen, enzovoort. Ook zijn voetnoten en toelichtingen op de verschillende Bijbelboeken opgenomen.

[bewerk] Zie ook

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Bible op Wikimedia Commons.

[bewerk] Bijbelse personen

Aäron – Abel – Abraham – Absalom – Achaz – Adam – Amos – Ananias – Barabbas – Barnabas – Batseba – Benjamin – Bileam – Cham – Dan – Daniël – David – Eli – Elia – Elisa – Esau – Eva – Ezechiël – Filippus – Gideon – Goliath – Hagar – Haman – Henoch – Herodes I – Herodes Antipas – Hizkia – Ismaël – Izäak – Izebel – Jakob – Jacobus – Jafeth – Jeremia – Jesaja – Jezus – Job – Johannes de Doper – Johannes (evangelist) – Jonatan – Jozef (aartsvader) – Jozef (Jezus' pleegvader) – Jozua – Juda – Judas (Iskariot) – Kaïn – Kaleb – Lea – Levi – Lot – Lucas – Maleachi – Manasse – Marcus – Maria – Maria Magdalena – Matteüs – Metusalem – Micha – Mirjam – Mozes – Nebukadnezar – Noach – Paulus – Petrus – Phoebe – Pontius Pilatus – Rachab – Rachel – Salomé - Salomo – Samuel – Sara – Saul – Sedekia – Sem – Seth – Simeon – Simson – Thomas – Timoteüs – Zacharia – Zacheüs

[bewerk] Externe links

[bewerk] Volledige Bijbeltekst online in diverse vertalingen

De bijbel in zes verschillende vertalingen: Statenvertaling, Statenvertaling 1977, Nederlands Bijbelgenootschap 1951, Willibrordvertaling 1995, Groot Nieuws bijbel 1996 en Nieuwe Bijbelvertaling 2004
De nieuwe Bijbelvertaling; NBV
De bijbel online in het Nederlands (Willibrord vertaling, 1995)
De bijbel online in het Latijn (Nova Vulgata)
webbijbel.nl - 35 bijbel vertalingen online
Uitgebreide site met links naar allerlei online bijbels.
Online Het Boek vertaling
Een freeware bijbelstudieprogramma met vele vertalingen, waaronder de Statenvertaling
audio versie (100 uur, gratis, het resultaat van een 4 etmalen durende non-stop voorleesmarathon in oktober 2004, door 500 vrijwilligers) van de laatste (2004) Nieuwe Bijbelvertaling (NBV):
- http://www.voorleesbijbel.nl/ - online beluisteren, met de tekst op het scherm erbij
- DownloadBijbel.nl geheel of gedeeltelijk als mp3 downloaden (1435 fragmenten), zonder visuele tekst

[bewerk] Achtergrondinfo over de Bijbel

Uitgebreide site met heel veel info over de inhoud van de Bijbel en achtergrondinfo
Bijbelteksten (Statenvertaling, Luthers en Leidsch) met zoekmogelijkheden
De Bijbel in Statenvertaling met kanttekeningen, apocriefen, kunstwerken, zoekfunctie
De Bijbel in Statenvertaling (pdf)
http://www.tarifit.info De Bijbel in het Tarifit (Rifberber)
http://www.katholieknederland.nl
http://www.kerknet.be
http://www.bijbelsmuseum.nl/ Bijbels Museum in Amsterdam
http://www.studiebijbel.nl met veel achtergrondartikelen bij Bijbelboeken

Meer bronnen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Bible op de Engelstalige versie van Wikisource

Wikiquote heeft een collectie citaten gerelateerd aan Bijbel.

Door hier te klikken kunt u dit artikel beluisteren ^{(help of meer info)}. Na het opnemen kan het artikel gewijzigd zijn, waardoor de tekst van de opname wellicht verouderd is. Zie info over deze opname.

{{{afb_links}}}	Christendom (Portaal)		{{{afb_groot}}}
Bijbel - Jezus - Heilige Geest - Maria - Kerk - Monnik - Paus - Kardinaal - Bisschop - Priester - Pastoor - Kapelaan - Diaken - Dominee - Doop - Belijdenis - Avondmaal - Eucharistie - Liturgie - Liturgisch vaatwerk - Zonde - Vrijzinnig protestantisme - Vergeving - Geschiedenis van het christendom - Christendom van A tot Z			{{{afb_groot}}}

Categorieën: Wikipedia:Gesproken Wikipedia | Bijbel | Historisch boek