Commissie-Lytton
Van Wikipedia
De commissie-Lytton was een commissie, die in december 1931 werd ingesteld door de Volkenbond om de vijandelijkheden tussen Japan en China te onderzoeken. De naam is afgeleid van de leider van de commissie, de Britse diplomaat Victor Bulwer-Lytton.
Japan was op dat moment Mantsjoerije binnengevallen (zie Mantsjoerije-incident), en was daar sterk in opmars. Ook in Shanghai waren de Japanners uit hun internationale consessie getrokken, en hadden de Chinezen tot geruime afstand buiten de stad teruggedreven.
Toen de commissie in oktober 1932 met zijn rapport kwam, had Japan zich uit Shanghai teruggetrokken, maar was het (op een aantal 'rebellen' na) heer en meester over Mantsjoerije, waar een sattelietstaat Mantsjoekwo was gesticht, met ex-keizer Pu Yi aan het hoofd, die echter alleen door Japan werd erkend. De uitkomst van het rapport was vernietigend tegen de Japanners.
De commissie concludeerde dat, hoewel de Japanse zorgen over de behandeling van hun onderdanen in China niet onterecht waren, er geen reden was voor de Japanse militaire actie in september 1931. De oorlog in Mantsjoerije was bewust door de Japanners uitgelokt. Ook was er niets gebleken van een wens van de bevolking van Mantsjoerije om onafhnakelijk te worden, en was de staat Mantsjoekwo slechts ontstaan door Japanse druk. De vijandelijkheden rond Shanghai waren wel 'per ongeluk' ontstaan.
De commissie adviseerde dat Mantsjoerije weer onderdeel van China moest worden, maar met een versterkte interne autonomie. Een internationale commissie moest de Japanse belangen in China en Mantsjoerije beschermen, en eventuele verdere conflictstof tussen beide landen oplossen.
Japan weigerde de conclusies en adviezen van de commissie te erkennen, en besloot uiteindelijk uit de Volkenbond te stappen. Door zijn traagheid en de ineffectiviteit van zijn aanbevelingen toonde de commissie-Lytton eigenlijk voornamelijk aan dat de Volkenbond machteloos geworden was.
