Doede Nauta
Van Wikipedia
Doede Nauta Jr. (geboren in 1934) is een Nederlandse wetenschapper, die bijdrage heeft geleverd op een breed gebied rond formele wetenschap over logica, leer van de modelvorming, cybernetica en semiotiek. Doede Nauta Jr. is naamgenoot van de theoloog Doede Nauta Sr. (1898 - 1994), de astronoom Michiel Doede Nauta (1970 -) en Jan M. Nauta.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
Doede Nauta studeerde filosofie, logica en wiskunde aan de Rijksuniversiteit Leiden. Van 1962 tot 1964 is Nauta leraar in Togo. Van 1964-1966 werkt Nauta weer in Leiden samen met Kees Bertels aan onderzoek over informatie en model bij professor Cees van Peursen in opdracht van het ZWO. In 1970 promoveert hij hier op het proefschrift The meaning of information. Van 1970-1973 werkt hij aan de universiteit van Salatiga in Java en van 1973 tot 1974 in Groningen.
In 1979 wordt Doede Nauta hoogleraar logica aan de Erasmus Universiteit Rotterdam met de inaugurele rede Logika tussen wetenschap en wijsbegeerte. Rond 1984 is Nauta wetenschappelijk hoofdmedewerker vredesfilosofie aan de Universiteit Twente. Met de inaugurale rede De mens, schakel tussen informatietechniek en informatiemaatschappij in 1991 wordt Nauta hier hoogleraar Automation and Meaning. In 1995 organiseert Nauta in Twente het International Symposium and Conference on Organizational Semiotics. Nauta is verder actief lid van de gemeenschap van de Peircekring Nederland.
[bewerk] Het wetenschappelijk werk
Doede Nauta heeft een preoccupatie voor transformaties van de traditionele filosofie: moderne logica, semiotiek (Morris, Peirce), disciplinaire systeembenadering en omzetting van oorlogsfilosofie in vredesfilosofie (Emmanuel Levinas). Met het werk wat hij levert is hij een pionier op het gebied van de formele wetenschap. Zijn eerste werken op dit gebied komen tot stand in samenwerking met Cees van Peursen en Kees Bertels. De eerste gezamenlijke publicatie is het boek Informatie, en gaat over een filosofische oriëntatie op de functie en aard van informatie in de verschillende wetenschappen.
[bewerk] Inleiding tot het modelbegrip:
In het boek Inleiding tot het modelbegrip uit 1969 breken Nauta en Bertels een lans voor theorievorming over het modelbegrip in de wetenschap. In de wetenschappellijke ontwikkeling van de voorgaande decennia zien zij de kloof tussen de verschillende wetenschappen kleiner worden. Deze toenadering wijden zij aan de opkomst van de moderne methodologie. Binnen deze 'leer van de wetenschappelijke methode' is het modelbegrip hoe langer hoe meer centraal komen te staan. In het boek plaatsen zij eerst het model in historisch perspectief. Hierna volgt een inventarisatie van het modelbegrip in de natuurwetenschappen, de sociale wetenschappen en de formele wetenschappen. Ter afsluiting van deze inleidende studie over modellen, geven zij in het laatste hoofdstuk enige algemenere beschouwingen rond het denken in modellen. Aan het eind volgt een inventarisatie van wetenschappelijke definities van het modelbegrip van Adriaan de Groot tot de Van Dale, en een uitgebreid literatuuroverzicht. Dit werk kan gezien worden als de eerste studie in Nederland op het gebied van de modelwetenschap.
[bewerk] Logica en model:
In het boek Logica en model uit 1970 komt Nauta met een metabeschouwing over het gebied van de symbolische logica, wiskunde, methodologie en andere wetenschappen voor zover geformaliseerd, en benoemt dit gebied in navolging van Evert W. Beth en Rudolf Carnap de formele wetenschappen. Nauta stelt, dat sinds het eind van de 19e eeuw de logica en wiskunde hand in hand gaan: De hedendaagse of mathematische logica is door zijn abstracte wiskundige vormgeving een universele algebra van wetenschappelijk denken geworden, wat twee eeuwen tevoren door de filosoof en wiskundige Leibniz als ideaal naar voren is gebracht. Het boek Logica en model is te zien als een zoektocht naar de contouren van dit ideaal. Na een historisch overzicht geeft Nauta een overzicht van de mathematische standaardbegrippen, de symbolische logica en de modeltheorie, waarin Nauta de gemeenschappelijke basis ziet van de wiskunde en logica. Dit werk kan gezien worden als de eerste studie in Nederland op het gebied van de formele wetenschap.
[bewerk] Boeken van Doede Nauta
- Pragmatics in language technology, D. Nauta, A. Nijholt & J. Schaake (eds.), Universiteit Twente 1993 Proceedings of the fourth Twente Workshop on Language Technology, 1993.
- De mens, schakel tussen informatietechniek en informatiemaatschappij? : een neopragmatistische kijk op informatisering, Universiteit Twente, 1991
- Technologie met de blik op oneindig, uitgave t.g.v. het afscheid prof. dr. Errit van der Velde, 1990
- Logika tussen wetenschap en wijsbegeerte, Erasmus Universiteit 1979
- Maatschappij of methode, Nauta, Lolle, Gerard de Vries (samenstelling), Kennis & Methode jrg 3 1979,1 ; Meppel 1979, ing. 200 p.
- Neutronenbom: wapentuig in opspraak, door Doede Nauta e.a., Van Loghum Slaterus Deventer, 1978
- The meaning of information, Mouton 1970
- Logica en model, Uitgeverij W. De Haan, 1970
- Modelbegrip in wetenschap en techniek, i.s.m. Kees Bertels, Teleac. 2 dln., 1970.
- Inleiding tot het modelbegrip, i.s.m. Kees Bertels, Uitgeverij W. De Haan, 1969.
- Informatie: een interdisciplinaire studie, i.s.m. Cees van Peursen en Kees Bertels, Aula, 1968
[bewerk] Artikelen van Doede Nauta
- Doede Nauta; Kleine ethiek van het organiseren, Filosofie in Bedrijf 8(1), p. 37-49, 1996
- Nauta, D., Hoekstra, J.; Effective choice in the single-shotprisoner's dilemma. tournament, Theory and Decision: an international journal for philosophy and methodology of the social sciences, ISSN 0040-5833, vol. 39, afl. 1, p. 1-30 (30), 1995.
- Nauta, Jan M.; Doede Nauta: De informatiemaatschappij. In Technologie en Samenleving. H. Achterhuis, R. Smit, J. Geurts, A. Rip, E. Roelofs, ed., p. 255-277. Heerlen/Leuven: Open Universiteit/Garant, 1995.
- Doede Nauta; Peirce's Three Categories Regained: Toward an Interdisciplinary Reconstruction of Peircean Frameworks, Proceedings of the C. S. Peirce Bicentennial International Congress (1981); (Lubbock, Texas: Texas Tech Press, p. 121-126, 1981
- Nauta, Doede; The Meaning of Information, Semiotica, Thomas A. Sebeok, ed., 1972
- D. Nauta; Logika als taal van de wetenschap in: Universiteit en Hogeschool, 11 (1965):410-424; in gewijzigde vorm verschenen in: Intermediair september 1966.
- D. Nauta & C.P. Bertels; Kroniek, in: Wijsgerig perspectief op Maatsch. en Wetensch. jaargang 5, 1965, no. 5, p. 221-235.
