Emden
Van Wikipedia
| Dit artikel is aangedragen voor verwijdering als Etalageartikel. Heeft u een mening over dit artikel, stem dan mee. |
| Wapen | Kaart |
|---|---|
 |
 |
| Basisgegevens | |
| Deelstaat: |  Nedersaksen |
| Landkreis: | Kreisfreie Stadt |
| Hoogte: | 1 m boven NN |
| Oppervlakte: | 112,38 km² |
| Inwoners: | 51.710 (28 februari 2005) |
| Bevolkingsdichtheid: | 460 inw./km² |
Emden is een stad in Duitse deelstaat Nedersaksen, gelegen aan de Eems. Het is de grootste stad van de regio Oost-Friesland en de westelijkste havenstad van Duitsland. Als kreisfreie Stadt behoort Emden niet tot een district (Kreis): het stadsbestuur oefent tegelijk ook de districtsbevoegdheden uit. Het stadsgebied is ruim 112 km² groot en telt bijna 52.000 inwoners. De stad heeft een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis als vluchtplaats voor vervolgde protestanten in het begin van de Tachtigjarige Oorlog.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
 Zie geschiedenis van Emden voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Emden ontstond rond 800 als een handelsnederzetting (Amuthon) op een terp aan de Eems en werd in de 12e eeuw de hoofdstad van het Oost-Friese graafschap Eemsgo.
Aan het einde van de 16e eeuw kende Emden een periode van grote bloei. Door de Spaanse blokkade van Nederlandse havens bij het begin van de Nederlandse opstand werd Emden de belangrijkste overslaghaven aan de Noordzee. Uit de Nederlanden kwamen duizenden protestantse vluchtelingen naar de sinds 1544 protestantse stad om de vervolgingen door de Hertog van Alva te ontlopen. In deze periode raakte het overwegend calvinistische Emden in conflict met de lutherse graven van Oost-Friesland. Met steun van de Nederlanders wist Emden de facto een vrije rijksstad te worden onder protectie van de Nederlandse Republiek. Het Nederlands werd de voertaal van de handel en het burgerlijke bestuur. Aan de dominante positie van de haven van Emden kwam een einde toen de loop van de rivier de Eems onverwachts veranderde. De semi-onafhankelijke status van Emden duurde voort tot 1744, toen Oost-Friesland, inclusief Emden, werd geannexeerd door Pruisen.
In 1806 werd Emden weer Nederlands, nadat Oost-Friesland was toegevoegd aan het Koninkrijk Holland, dat in 1810 in zijn geheel bij Frankrijk werd gevoegd. Emden werd de hoofdstad van het departement Ems Oriental. In 1813 werd de stad heroverd door het leger van Pruisen om in 1815 bij het Koninkrijk Hannover te worden gevoegd. In 1866 keerde het terug bij Pruisen, een van de voorlopers van het huidige Duitsland.
In 1944 werd Emden, dat als belangrijke haven- en industriestad van grote waarde was voor de Duitse oorlogsindustrie, zwaar gebombardeerd door Amerikaanse vliegtuigen. Bijna 80% van de stad werd verwoest, waaronder de historische binnenstad. Na de Tweede Wereldoorlog is Emden herbouwd en verder gegroeid tot een middelgrote industrie- en havenstad.
[bewerk] Godsdienst
Op godsdienstig gebied is Emden in de Reformatie van groot belang geweest voor de Nederlandse Calvinisten, die op de vlucht voor de Spaanse inquisitie hier een veilig heenkomen vonden. De Grote Kerk van de stad, wordt ook wel (in het Nederlands!) de "Moederkerk" van het Calvinisme genoemd. Overigens was het Nederlands tot in de negentiende eeuw de belangrijkste schrijftaal.
Nog altijd heeft de stad een zeer veelzijdige bevolking. Vandaag is 33% luthers, 32% reformiert ('hervormd'), 8% katholiek en 27% andersgelovig of ongelovig. Tot de andersgelovigen behoren altreformierten ('gereformeerden'), doopsgezinden, baptisten en moslims.
[bewerk] Stadsbeeld
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is door luchtbombardementen een groot deel van de historische binnenstad van Emden verloren gegaan. Wel is in het centrum van de stad nog steeds de middeleeuwse binnenhaven, de Ratsdelft, te vinden. In en rondom deze haven bevinden zich belangrijke gebouwen als het stadhuis, enkele musea en oude boten en de oude havenpoort. Karakteristiek is het uitgebreide stelsel van kanalen in de stad: binnen de stad is ongeveer 150 kilometer kanalen bevaarbaar. Om deze reden wordt Emden een van de steden die zich tooit met de titel Venetië van het Noorden.
Het oude stadhuis is na de verwoesting in de jaren '60 van de 20e eeuw in oude stijl herbouwd en herbergt tegenwoordig twee musea. De Grote Kerk, die eveneens grotendeels verwoest werd tijdens het bombardement, is in moderne stijl herbouwd, waarbij enkele gotische details bewaard zijn gebleven. De kerk is tegenwoordig in gebruik als bibliotheek. De oude havenpoort aan de Ratsdelft stamt oorspronkelijk uit 1635. Deze maakte destijds deel uit van de stadsmuur, die gebouwd was om de stad tegen overstromingen te beschermen. In 1963 is de poort gerestaureerd en bij de oude haven geplaatst.
[bewerk] Economie
Emden is een belangrijke zeehaven in Duitsland. Door de aanleg van enkele grote kanalen zoals het Eems-Jadekanaal en vooral het Dortmund-Eemskanaal naar het Ruhrgebied kon de nieuwe haven, die in 1847 was geopend, door grote schepen uit het achterland bereikt worden. De betekenis van de kanalen is in de loop der tijd sterk afgenomen: ze worden nu hoofdzakelijk voor de pleziervaart gebruikt. De haven van Emden wordt onder meer gebruikt voor het verschepen van auto's (ongeveer 30% van de auto's die Duitsland exporteert of importeert).
Verder is Emden een belangrijke plaats voor de invoer en uitvoer van aardgas. Bij Emden komt een 440 kilometer lange gaspijp van Noorwegen Duitsland binnen. Dit gas wordt in de stad opgeslagen in een grote terminal en vanuit Emden verder vervoerd naar Nederland, België en het Ruhrgebied.
In Emden staat een grote fabriek van Volkswagen, waar ruim 10.000 mensen werkzaam zijn en dagelijks 1200 auto's (van het type Volkswagen Passat) gefabriceerd worden. De scheepsbouw van Emden produceert onder meer grote zeeschepen, marineschepen (voornamelijk conventionele onderzeeërs) en baggerschepen. De voornaamste werf is de Nordseewerke, een dochteronderneming van ThyssenKrupp. De werf werd in 1903 opgericht en is een van de oudste van Duitsland.
[bewerk] Verkeer
Emden is sinds de Hannoverse tijd (Hannoversche Westbahn, 1854) aangesloten op het spoorwegnet. De stad beschikt over directe spoorverbindingen met Keulen, Berlijn en Leipzig. Een kleinere spoorlijn (enkelspoor) verbindt de stad met Norddeich in het noorden. Behalve het Hauptbahnhof is er een station Emden Außenhafen. Hiervandaan wordt een veerdienst op het waddeneiland Borkum onderhouden. Ondanks de nabijheid van Delfzijl vaart er alleen in het toeristenseizoen een veerboot naar die stad. Vanaf het kleine vliegveld van Emden voert de Ostfriesische Lufttransport (OLT) vluchten uit op Borkum en alle andere Oost-Friese Waddeneilanden.
Het wegverkeer bereikt Emden meestal via de Bundesautobahn 31, de Ostfriesenspieß, die in een boog rond de stad loopt. Deze weg verbindt de stad met het Ruhrgebied.
[bewerk] Bestuur
De gemeenteraad van Emden telt 42 leden. In 2006 heroverde de SPD de absolute meerderheid, die deze partij sinds de Tweede Wereldoorlog vrijwel voortdurend heeft gehad. Ook de burgemeester, Alwin Brinkmann, is van SPD-huize.
Emden onderhoudt een stedenband met Archangelsk, eveneens een noordwestelijke havenstad (in Rusland).
[bewerk] Sport
Emden heeft met BSV Kickers Emden een voetbalclub die sinds 2005 in de Regionalliga Nord speelt: het op twee na hoogste niveau. Thuisbasis van de club is het Embdenia-stadion, dat genoemd is naar een sponsor van de club.
[bewerk] Media
In Emden verschijnen twee plaatselijke dagbladen: de Emder Zeitung en een plaatselijke editie van de Ostfriesen-Zeitung. In de stad is tevens de hoofdredactie van de regionale zender Radio Ostfriesland gevestigd.
[bewerk] Wijken
De stad Emden bestaat uit de volgende wijken:
- Altstadt
- Barenburg
- Conrebbersweg
- Constantia
- Friesland
- Hafen
- Harsweg
- Herrentor
- Transvaal
- Wolthusen
[bewerk] Dorpen
Het grondgebied van de stad bestaat behalve het stedelijk gebied zelf ook uit het omliggende platteland. Daartoe behoren de volgende dorpen:
- Borßum
- Hilmarsum
- Jarßum
- Larrelt
- Logumer Vorwerk
- Marienwehr
- Petkum
- Twixlum
- Uphusen
- Widdelswehr
- Wybelsum
[bewerk] Externe links
| {{{afb_links}}} | Districten en stadsdistricten in Nedersaksen |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Ammerland - Aurich - Braunschweig (stad) - Celle - Cloppenburg - Cuxhaven - Delmenhorst (stad) - Diepholz - Emden (stad) - Eemsland (Emsland) - Friesland - Gifhorn - Göttingen - Goslar - Graafschap Bentheim (Grafschaft Bentheim) - Hameln-Pyrmont - Hannover (Regio Hannover) - Harburg - Helmstedt - Hildesheim - Holzminden - Leer - Lüchow-Dannenberg - Lüneburg - Nienburg - Northeim - Oldenburg - Oldenburg (stad) - Osnabrück - Osnabrück (stad) - Osterholz - Osterode am Harz - Peine - Rotenburg - Salzgitter (stad) - Schaumburg - Soltau-Fallingbostel - Stade - Uelzen - Vechta - Verden - Wesermarsch - Wilhelmshaven (stad) - Wittmund - Wolfenbüttel - Wolfsburg (stad) |
|||
