Europese bruine beer
Van Wikipedia
| Europese bruine beer | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
| Ondersoort | |||||||||||||||
| Ursus arctos arctos Linnaeus, 1758 |
De Europese bruine beer (Ursus arctos arctos) is een ondersoort van de bruine beer. In o.a. Turkije leeft de verwante Syrische bruine beer. De Italiaanse populatie wordt soms beschouwd als een aparte ondersoort, de Marsicaanse bruine beer of Abruzzenbeer (Ursus arctos marsicanus).
Inhoud |
[bewerk] Beschrijving
Bruine beren worden zeer groot: mannetjes worden 170 tot 280 cm lang en 100 tot 315 kg zwaar, vrouwtjes zijn kleiner, tussen de 60 en 200 kg. Bruine beren hebben een klein staartje van 6 tot 21 millimeter en kleine, ronde oren. Over het algemeen hebben bruine beren een bruine vacht, maar het kan variëren, van lichtgelig grijs tot zwart.
[bewerk] Gedrag en leefwijze
De bruine beer is een dagdier, maar in verstoorde gebieden komt hij alleen 's nachts tevoorschijn. Hij is een omnivoor met een uitgebreid menu. Hij eet voornamelijk plantaardig voedsel, als vruchten, noten, grassen, kruiden, bast en wortels, en natuurlijk honing. Dierlijk voedsel bestaat uit aas, insecten en larven, maar hij kan ook hoefdieren grijpen, van schapen tot elanden. Een bruine beer loopt gemiddeld 5 tot 6 km/u, maar kan 50 tot 60 km/u halen.
[bewerk] Winterslaap
De winterslaap wordt gehouden in een ondergronds hol of een grot. Deze bedekt hij met twijgen, mos, bladeren en ander droog materiaal. Vaak maakt hij meerdere holen, en soms graaft hij ze zelf uit. Voordat de beer in winterslaap gaat, eet hij zich vol aan plantaardig materiaal, als bessen, eikels en berkenbast. Tijdens de winterslaap worden de jongen geboren.
Een winterslaap is voor beren geen 'must'. In het Nederlandse klimaat houden veel dierentuinberen helemaal geen winterslaap (terwijl ze vaak een betere laag wintervet aanleggen als hun wilde soortgenoten). Sommige exemplaren houden steeds een paar daagjes 'rust' om dan weer een dagje actief te zijn..
[bewerk] Sociaal gedrag en voortplanting
Bruine beren zijn solitair, maar territoria kunnen overlappen. Het territorium van een volwassen mannetje beslaat meestal de territoria van meerdere vrouwtjes, en overlapt soms met de territoria van andere volwassen mannetjes. Broers en zussen kunnen soms tot 2 jaar nadat ze hun moeder hebben verlaten met elkaar optrekken. Mannetjes kunnen om vrouwtjes vechten. Ze gaan op hun achterpoten staan om elkaar te imponeren.
Beren zijn geslachtsrijp rond de 5 jaar. De paartijd is van mei tot juli. De bevruchting wordt 4,5 tot 7 maanden uitgesteld. Daarna volgt een draagtijd van ongeveer zestig dagen, waarna de jongen in januari en februari worden geboren, tijdens de winterslaap. De 1 tot 3 blinde, kale jongen wegen 350 gram bij de geboorte.
Na 4 maanden verlaten de jongen voor het eerst het nest. Hierna blijven de jongen nog anderhalf tot drieëneenhalf jaar bij de moeder. Berenwelpjes hebben een bleke kraag. Als de jongen anderhalf zijn, worden ze gespeend. Het mannetje zorgt niet voor de jongen. Meestal zit er een jaar of drie tussen twee worpen.
De Europese bruine beer wordt in het wild ongeveer 30 jaar oud. In gevangenschap kan de bruine beer 50 jaar oud worden.
[bewerk] Verspreiding
Tegenwoordig leeft de Europese bruine beer voornamelijk in gebieden waar hij niet door de mens gestoord wordt, als afgelegen berggebieden. Hij komt vooral voor in gemengde bossen, maar begeeft zich regelmatig in open gebieden, als toendra's en alpenweiden.
Hij komt voornamelijk voor in Scandinavië, Rusland en de Karpaten (Roemenië, Polen, Oekraïne, Slowakije) met nog kleinere populaties in Griekenland, Albanië, Kroatië, Slovenië, de Abruzzen (Italië), de Pyreneeën en Oostenrijk, en waarschijnlijk ook wel in de Baltische staten, Wit-Rusland, en mogelijk Tsjechië.
[bewerk] Pyreneeën
De berenpopulatie in de Pyreneeën is erg kwetsbaar. Kort geleden is een van de laatste "autochtone" exemplaren (per ongeluk) door jagers en honden omgebracht. In 2006 zijn er drie beren uit Slovenië uitgezet.
[bewerk] Italië en Zwitserland
Tussen 1999 en 2002 zijn er in het Italiaanse Trentino beren uitgezet vanuit Slovenië. Deze dieren doen het goed. Er worden veel jongeren geboren en vanuit Trentino begint een enkeling Oostenrijk en Zwitserland in te trekken. Na 100 jaar is er nu weer een beer is opgedoken in Zwitserland. Dit dier is Lumpaz genoemd.
[bewerk] Oostenrijk
In Oostenrijk leven beren in 3 gebieden, in totaal 20 a 30 dieren. Het eerste gebied is de Karawanken langs de grens met Slovenië. Het tweede gebied is in de buurt van Ötscher en Hochschwab in de noordelijke Kalkalpen. Het laatste gebied is hier recentelijk aan toegevoegd dat is Vorarlberg. Dit gebied sluit aan op het Italiaanse Trentino en het duitse Beieren. In Oostenrijk loopt een beer genaamd JJ2.
[bewerk] Duitsland
Vanuit Oostenrijk beginnen er ook beren Beieren in te trekken. De laatste melding was van 171 jaar geleden. Er is al een afschotvergunning afgegeven, waarschijnlijk ook omdat het dier 9 schapen had gedood. Het is niet JJ2 zoals eerst gedacht werd, maar mogelijk wel familie van hem.
[bewerk] Nederland en Vlaanderen
Uit jachtrechten van de Utrechtse bisschoppen weten we dat de Europese bruine beer in Nederland in ieder geval tot in de 11de eeuw in het wild voorkwam. In Vlaanderen verdween de bruine beer in de 13de eeuw.
