Filips van Orléans (1640-1701)

Van Wikipedia

Filips I van Orléans (Saint-Germain-en-Laye, 21 september 1640 - Saint-Cloud, 8 juni 1701) was de zoon van Lodewijk XIII van Frankrijk en Anna van Oostenrijk. Hij was hertog van Orléans en werd aan het hof als monsieur aangeduid.

Als tweede zoon van de koning was Filips niet alleen een mogelijk troonopvolger; hij was ook een mogelijke bron van problemen en en verzamelpunt voor allen die ontevreden over het bestuur van de koning waren. Om te voorkomen dat Filips een politieke rol zou spelen werd hij in zijn jeugd stelselmatig aangemoedigd om zijn tijd aan onbenulligheden en vermaak te besteden. Van Lodewijk XIV wordt gezegd dat hij afscheid nam van zijn broer met de woorden "Wij gaan nu werken, gaat u vermaken broer".

Het hertogdom Orléans werd na het zonder een mannelijke erfgenaam overlijden van de broer van Lodewijk XIII aan Filips verleend. Het hertogdom omvatte grote gebieden in het Loiregebied en domeinen, waaronder de baronnie Coucy in Noord Frankrijk.

Filips toonde zich aan het front een opvallend dapper en bekwaam legeraanvoerder; reden voor zijn jaloerse broer om hem niet meer als bevelhebber in een gebied waar gevochten kon worden aan te stellen.

De Hertog van Orléans resideerde meestal in het kasteel van Saint-Cloud en liet het domein uitbreiden tot 600 hectaren. In Versailles bewoonden de Hertog en Hertogin een groot appartement in de Zuidelijke vleugel van het kasteel. Filips liet ook zijn kasteel in Blois gedeeltelijk in de gangbare barokke stijl herbouwen. Als liefhebber van de kunsten was Filips een groot mecenas; hij hield van opera en had een aanzienlijke collectie kunst.

Over het uiterlijk van Filips schreef de Hertog van Saint-Simon het volgende:

...ses souliers étaient hauts, toujours paré comme une femme, plein de bagues, de bracelets et de pierreries partout, avec une longue perruque toute étalée devant, noire et poudrée et des rubans partout où il pouvait mettre, plein de sortes de parfums ...

vertaald luidt het:

...hij draagt hoge schoenen, is altijd opgesmukt zoals een vrouw, draagt vele ringen, armbanden en overal edelstenen, hij draagt een lange, zwarte, gepoederde pruik langs voor geschikt en linten en strikken overal waar mogelijk, met allerlei soorten parfum...

Filips is ondanks zijn homoseksuele geaardheid tweemaal getrouwd, zijn hartstocht ging ondertussen uit naar zijn favoriet de Ridder de Lorraine. Zijn eerste vrouw was Henriëtte Anna van Engeland. Ze trouwden in 1661, als Hertogin van Orléans kende Henriëtte een ongelukkig huwelijk met Filips. Ze stierf in 1670 onder onduidelijke omstandigheden zodat aan het hof werd gefluisterd dat zij door de Lorraine vergiftigd was. Ze kreeg na haar dood de bijnaam 'Madame nummer één'.

Een in 1666 gestorven zoon en twee dochters, Marie-Louise en Anne-Marie, kwamen uit dit huwelijk voort.

Een jaar later trouwde hij met la Palatine, ook bekend als Liselotte van de Palts. Zij is één van de mensen geweest die de werkelijkheid weergaf van hoe het aan het hof eraan toe ging. Dankzij haar omvangrijke correspondentie hebben we een nauwkeurig beeld van het Hof in Versailles. De hartelijke en ongecompliceerde Duitse was als echtgenote van de nuffige Monsieur duidelijk ongeschikt maar zij was een hartelijke stiefmoeder voor 's Hertogs kinderen.

Het tweede huwelijk produceerde een jonggestorven zoon (Alexander), een zoon en erfgenaam (de latere regent Filips van Orléans (1674-1723)) en twee dochters. Eén dochter, Elisabeth Charlotte, was de moeder van Frans I Stefan van het Heilige Roomse Rijk. Filips was daardoor de overgrootvader van Koningin Marie Antoinette. Filips is een voorvader van alle katholieke regerende vorsten en de stamvader van de huidige Franse "koninklijke" familie.