Franse tijd in Nederland
Van Wikipedia
De Franse tijd in Nederland is de tijd van 1795 tot 1815. In dit tijdvak (ook wel de Frans-Bataafse tijd genoemd) is Nederland een vazalstaat van Frankrijk en (vanaf 1810) onderdeel van Frankrijk.
Het omvat de periodes:
- Bataafse Republiek (1795-1806)
- Koninkrijk Holland (1806-1810)
- Eerste Franse Keizerrijk (1810-1815)
De Franse tijd begint met de Bataafse Revolutie in 1795 waarbij Nederlandse revolutionairen, met steun van een Frans leger dat het land was binnengetrokken, de Bataafse Republiek uitroepen. Stadhouder Willem V gaat in ballingschap in Engeland.
Napoleon, die zichzelf in 1804 tot keizer van Frankrijk heeft uitgeroepen, vervangt in 1806 de Bataafse Republiek met het Koninkrijk Holland en zet zijn broer Lodewijk op de troon. Het koninkrijk omvat naast Nederland ook het Duitse Oost-Friesland.
Napoleon is echter ontevreden met Lodewijk, die naar zijn mening een te onafhankelijke koers vaart. In 1810 besluit hij om de Nederlanden bij zijn Franse keizerrijk in te lijven. In de hoop de Nederlandse zelfstandigheid te bewaren, doet Lodewijk afstand van de troon en wordt zijn jonge zoontje Lodewijk II op 1 juli 1810 koning van Nederland. Napoleon negeert het besluit en annexeert Nederland enkele weken later, op 13 juli.
De Franse tijd eindigt als Napoleon in 1814 wordt verslagen en afstand doet van de troon. Willem I was al op 30 november 1813 teruggekeerd naar Nederland, en na het Congres van Wenen wordt hij in 1815 uitgeroepen tot koning der Nederlanden.
[bewerk] Belangrijkste effecten
De belangrijkste effecten van de Franse tijd waren:
- Het einde van de Nederlandse republiek en het begin van het koninkrijk der Nederlanden. Een gecentraliseerd modern staatsbestel verving de gedecentraliseerde macht van het oude systeem.
- De definitieve economische overwinning van Groot-Britannië op Nederland. Nederland verloor de Kaapkolonie en de koloniën in Guyana en Ceylon aan de Britten. De Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) werd in 1798 ontbonden.
- Invoering van de eerste Grondwet, het Burgerlijk Wetboek, de Burgerlijke Stand, de dienstplicht en standaardmaten en -gewichten: de kilo, meter en liter. Oprichting van het Koninklijk Instituut van Wetenschappen, de Koninklijke Bibliotheek en de Nationale Kunst-Galerij, de voorloper van het Rijksmuseum.
[bewerk] Nederland in de oorlogen tegen Frankrijk
- In 1793 staan de Fransen tegenover de Oostenrijkers in de Zuidelijke Nederlanden. De Fransen nemen Breda in en belegeren Maastricht maar moeten zich uiteindelijk terugtrekken.
- In de winter van 1795 marcheren de Fransen over de bevroren rivieren Nederland binnen, bezetten het land en roepen de Bataafse Republiek uit.
- In de Zeeslag bij Kamperduin in 1797 wordt de Nederlandse vloot compleet verslagen door de Britten.
- In 1799 valt een Brits-Russische invasiemacht Noord-Holland binnen, verovert de Nederlandse vloot in Den Helder en bezet Alkmaar. De geallieerden worden echter verslagen in de Slag bij Castricum en moeten zich weer uit Nederland terugtrekken.
- Een Brits leger loopt in 1809 het Zeeuwse eiland Walcheren onder de voet, maar loopt daar vast. Een groot deel van het leger wordt ziek en sterft, en de Britten trekken zich aan het eind van het jaar weer terug.
