Franz Joseph van der Grinten
Van Wikipedia
Franz Joseph van der Grinten (Kranenburg, 1933) is een Duitse beeldend kunstenaar, kunstverzamelaar, en museumdirecteur. Hij bouwde samen met zijn broer Hans van der Grinten een omvangrijke kunstverzameling op, met als onbetwist hoogtepunt meer dan vierduizend originele werken van Joseph Beuys.
Inhoud |
[bewerk] Levensloop
Franz Joseph van der Grinten werd in 1933 geboren in Kranenburg, in het district Kleef aan de Duitse linker Nederrijn. Hij groeide samen met zijn oudere broer Hans van der Grinten op op de boerderij van zijn ouders in Kranenburg. Vanaf 1943 tot 1954 bezocht hij het Gymnasium in Kleef (het schoolbezoek werd in de oorlogstijd onderbroken). Tussen 1946 en 1948 kreeg hij tekenles van Johan Davidson Smith.
[bewerk] Kennismaking met Joseph Beuys
In februari 1946 leerden de gebroeders Van der Grinten de jonge Joseph Beuys kennen bij hun leraar Engels, Heinrich Schönzeler. Beuys was een paar jaar ouder dan de broers en bereidde zich samen met Ernst Schönzeler voor op zijn toelatingsexamen aan de kunstacademie van Düsseldorf.
Uit deze eerste ontmoeting ontwikkelde zich in de loop der jaren een warme vriendschap. De gebroeders Van der Grinten waren de eersten die tekeningen van Beuys aankochten en tentoonstellingen van zijn werk organiseerden. Zij deden dit bijvoorbeeld reeds in 1953 op van de boerderij van hun ouders. Tot de omvangrijke kunstverzameling die zij sinds die tijd opbouwden, behoort de wereldwijd grootste collectie persoonlijke documenten en vroege kunstwerken van Joseph Beuys. De verzameling omvat ondermeer: Jugendstilkeramiek, verschillende soorten grafiek, schilderijen van leeftijdsgenoten, collages, plastische objecten en beelden. De collectie Van der Grinten maakt tegenwoordig deel uit van het kunstbestand in het museum Slot Moyland te Bedburg-Hau in Duitsland.
[bewerk] Studie
Vanaf 1954 tot 1959 studeerde Van der Grinten rechten en Duitse taalkunde aan de universiteit van Keulen en aan de universiteit van München. Van 1960 tot 1965 studeerde hij filosofie, angelsaksische talen, 'romanistiek' en kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Bonn bij Heinrich Lützeler. In 1965 trouwde hij met Ingeborg Weber. Zijn zoons zijn allebei beeldend kunstenaar: Gerhard van der Grinten en Franz Rudolf van der Grinten.
[bewerk] Kunstdocent en vriendschappen
Joseph Beuys bezorgde Van der Grinten een aanstelling als tekenleraar aan het 'Grillo Gymnasium' in Gelsenkirchen (1965 - 1971). Vanaf 1971 tot 1993 was hij kunstdocent aan het Collegium Augustinianum Gaesdonck in Goch, waarvan hij ook de kunstverzameling beheerde. De contacten en vriendschappen die hij onderhield met zijn scholieren Paul Wans, Norvin Leineweber, Georg Maria Roers, Christoph Peters, Martin Schumacher en zijn kunstenaars-collegae zoals de Nederlandse beeldend kunstenaars Willem den Ouden en Christiaan Paul Damsté hadden hun weerslag op zowel het werk van de leerlingen als op de verzameling van de beide broers. Hij was lid van de etsclub in Osterath, waarvan ook Erwin Heerich en Holger Runge deel uitmaakten.
[bewerk] De verzameling van de gebroeders Van der Grinten
Vanaf 1949 begint Franz Joseph van der Grinten samen met zijn broer systematisch een kunstcollectie op te bouwen met werken van moderne kunst. Ze kopen hun eerste prenten (o.a. een houtsnede van Käthe Kollwitz) en fietsen naar Parijs om daar moderne grafiek te kopen. De kunstenaar Herman Teuber uit Kalkar adviseert hen om toch vooral ook actuele kunst te verzamelen en te documenteren. Hij wijst hen op het jonge talent van Joseph Beuys. Op initiatief van Beuys beginnen de gebroeders later naast hedendaagse kunst ook classisisme, Jugendstil, Art deco en fotografie te verzamelen. Het is typerend voor hun 'verzamelwoede' en 'expositiedrift' dat zij bij zichzelf thuis en bij tentoonstellingen altijd de hele wand vanaf kniehoogte tot het plafond volhangen met kunstwerken. Dit staat bekend als de 'Petersburgse presentatie' (Duits: Petersburger Hängung).
[bewerk] Persoonlijk oeuvre
[bewerk] Beeldend kunstenaar
In 1950 maakte Van der Grinten zijn eerste houtsnedes. Sinds 1951 is hij organisator van tentoonstellingen en in 1953 begint hij te schilderen. De relatie tussen kunst en kerk speelt een belangrijke rol in zijn werk. In 1964 ontstaat een eerste serie etsen. Sinds 1979 ontwerpt hij grafmonumenten, kerkenramen en ruimtelijk werk voor kerkgebouwen. Franz Joseph van der Grinten ontwerpt ieder jaar de afbeelding op de bekers, die verkocht worden op de kerstmarkten van museum Slot Moyland.
[bewerk] Franz Joseph van der Grinten als schrijver
Franz Joseph van der Grinten is actief als schrijver sedert 1940. Sinds 1960 publiceert hij beschouwende teksten over beeldende kunst, over Antieke kunst, over monumentenzorg en over individuele kunstenaars. Sinds 1985 houdt hij zich intensief bezig met poëzie door gedichten te schrijven en door gedichten van anderen te vertalen.
[bewerk] Museumdirecteur Slot Moyland
Tussen 1993 en 2003 was Franz Joseph van der Grinten samen met zijn broer artistiek directeur van museum Slot Moyland. Zij hadden hun verzameling in 1989 ingebracht in een stichting die tot doel heeft het werk van Joseph Beuys voor een breed publiek toegankelijk te maken. In de hoedanigheid van museumdirekteur tekende hij verantwoordelijk voor een aantal bijzondere exposities en publikaties.
Franz Joseph van der Grinten woont en werkt in de gemeente Bedburg-Hau bij Kleef. Sinds zijn pensionering als museumdirekteur verblijft hij regelmatig op Lanzarote.
[bewerk] Literatuur
- (de) Peter Sager: Hans und Franz Joseph van der Grinten, Kranenburg. (Moderne Kunst von der Goethezeit bis Joseph Beuys). Peter Sager in: 'De Bezetenen - Ontmoetingen met kunsterzamelaars tussen Aken en Tokio'. Keulen, 1992, ISBN 3770127412 Bladzijde. 91-106
- (de) Ron Manheim, Hans van der Grinten, e.a. : Zur Geschichte von Schloss Moyland, die erste Joseph Beuys Ausstellung 1953 in Kranenburg Kleve, 1993, ISBN 3894133635
- Karl Ebbers, Bettina Paust, e.a. Museum Schloss Moyland Keulen, 1997, ISBN 377013947X
- (de) Johannes Look, Ron Manheim e.a.: Fünfzig Jahre Sammlung van der Grinten. Schloß Moyland, 1999, ISBN 3929042223. (bevat gedetailleerde bibligrafie)
- (de) Hella Kemper: Beuys und andere Kunst: Franz Joseph van der Grinten. in: Hella Kemper: Sammellust. Met foto's van Ute Karen Seggelke, Hildesheim, 2003, ISBN 3806728801
