Frederik van Eeden (schrijver)

Van Wikipedia

Frederik van Eeden

Frederik Willem van Eeden (Haarlem, 3 april 1860 – Bussum, 16 juni 1932) was een Nederlands psychiater en schrijver.

Hij was de zoon van de plantkundige Frederik Willem van Eeden en groeide op in een milieu waarin kunst en wetenschap een belangrijke rol speelden. In 1878 gaat hij medicijnen studeren in Amsterdam. In 1886 promoveert Van Eeden en vestigt zich te Bussum als huisarts, maar hij specialiseert zich al snel geheel in de psychotherapie. In het begin van de jaren tachtig speelt Van Eeden een belangrijke rol in het studentenleven in Amsterdam en publiceert hij zijn eerste artikelen en blijspelen. Hij wordt lid van de letterkundige vereniging Flanor en richt in 1885 met Frank van der Goes, Willem Kloos, Willem Paap en Albert Verwey het tijdschrift De Nieuwe Gids op, dat de spreekbuis van de Beweging van Tachtig zal worden.

De Tachtigers zetten zich af tegen de Victoriaanse domineespoëzie die zo populair was in de tweede helft van de negentiende eeuw. Van Eeden schreef een beroemde pastiche op de rijmelarijen van al die schrijvers: Grassprietjes (1885), met een voorwoord van Sebastiaan Slaap (= Willem Kloos) en een voorwoord van P.A. Saaije Azn. (pseudoniem van Arnold Aletrino). In honderd jaar verschenen maar liefst tien drukken van dit boekje.

De eerste afleveringen van De Nieuwe Gids bevatten delen van het door Van Eeden geschreven sprookje De Kleine Johannes, dat in 1887 in boekvorm wordt uitgegeven. In 1894 treedt hij uit de redactie van De Nieuwe Gids.

Op 15 april 1886 trouwt Frederik van Eeden met Martha van Vloten. Ze krijgen twee zoons. Ze scheiden op 29 juli 1907. Over het leven en de dood van zijn zoon Paul schrijft hij het boek Paul's ontwaken. Op 21 augustus 1907 hertrouwt hij met Geertruida Woutrina Everts, met wie hij eveneens twee zoons krijgt. In zijn latere leven houdt Van Eeden zich hoe langer hoe meer bezig met significa en spiritisme.

In 1900 verschijnt zijn psychologische roman Van de koele meren des doods, dat sindsdien vele malen herdrukt is, en nog steeds veel gelezen wordt. In 1982 werd het verfilmd door Nouchka van Brakel met Renée Soutendijk in de hoofdrol.

De kolonie Walden in Bussum was een poging zijn maatschappelijke opvattingen concrete gestalte te geven. Dit experiment van 1898 tot 1907) is voor de ontwikkeling van het socialisme in Nederland van betekenis geweest.

[bewerk] Trivia

Het boek De Uitvreter van zijn tijdgenoot, de schrijver Nescio begint met de beroemd geworden zin:

Behalve den man, die de Sarphatistraat de mooiste plek van Europa vond, heb ik nooit een wonderlijker kerel gekend dan den uitvreter.

Met "de man die..." verwijst Nescio naar Frederik van Eeden. Van Eeden beschreef de Sarphatistraat in 1888 als een voorbeeld van negentiende-eeuwse wansmaak, terwijl hij zich toch kon herinneren dat hij het vroeger de mooiste straat van Amsterdam vond. Kennelijk was het algemeen bekend dat Nescio Van Eeden bedoelde met de 'wonderlijke kerel' uit de Uitvreter. In een toespraak die hij in 1899 tot Amsterdamse arbeiders richtte, introduceerde Van Eeden zich met de woorden: "Misschien heeft men u verteld dat ik een wonderlijke kerel ben..."

De spiritistisch geïnteresseerde auteur Jozef Rulof beweerde dat hij tijdens het schrijven van zijn trilogie 'Maskers en Menschen' (1948) mediaal contact had met de in 1932 overleden Van Eeden.