Geschiedenis van het geld
Van Wikipedia
De geschiedenis van geld is een verhaal dat duizenden jaren overspant. Met betrekking tot dit verhaal moet de numismatiek als de wetenschappelijke studie van geld en haar geschiedenis in al haar vormen worden vermeld.
Geld zelf moet een een schaars goed zijn. Vele zaken zijn als geld gebruikt, van van nature schaarse edelmetalen en schelpen tot volledig kunstmatig geld zoals bankbiljetten. Modern geld (en het meeste oude geld eveneens) is in essentie een symbolische voorstelling van een zeker waarde — met andere woorden, een abstractie ervan. Het papiergeld is vandaag de dag misschien wel het meest gebruikelijke type van fysiek geld. Toch hebben metalen zoals goud of zilver veel van de essentiële kenmerken van geld behouden (goud en zilver hebben nog altijd een intrinsieke waarde die niet is bepaald door haar vorm maar door haar hoeveelheid.).
Opmerking: Het is belangrijk te onthouden dat geld en munten niet hetzelfde zijn!
Inhoud |
[bewerk] De opkomst van geld
Recent onderzoek wijst erop dat het vroegste geld (d.i. symbolische betaalmiddel) reeds in 100.000 v. Chr. kan worden geplaatst[1]. Het is mogelijk dat de Neolithische evolutie (ten vroegste rond 20.000 v. Chr.) het gebruik van geld in een stroomversnelling heeft gebracht.
[bewerk] Functies
Men kan over het algemeen een drietal functies toekennen aan betaalmiddelen die we als geld kunnen bestempelen: het kan gebruikt worden als tussengoed bij transacties, het kan dienen als waardemeter voor andere goederen en het kan een spaarmiddel zijn voor latere tijden.
Karl Polanyi maakt binnen geld een onderscheid tussen "general purpose" en "special purpose"-geld[2]. De voorwaarden waaraan dit eerste soort geld moet voldoen volgens Polanyi zijn: portability (d.i. makelijk te transporteren), divisibility (d.i. makelijk op te delen zijn in kleinere coupures en dus meerdere denominaties kennen), convertability (d.i. gemakkelijk inwisselbaar zijn), generality (d.i. algemeen aanvaard worden), anonimity (d.i. gebruikt kunnen worden zonder zich te hoeven identificeren) en legality (d.i. het garanderen van de waarde ervan door een overheidsinstantie).
[bewerk] Pre-monetaire betalingsvormen
Men gebruikte oorspronkelijk geen munten (d.i. metalen plaatsjes) als geld, maar andere waardevolle middelen. Een voorbeeld hiervan zijn bijvoorbeeld de zilveren sikkels in Assyrië (ca. 1900 v. Chr.).
[bewerk] De eerste munten
 Zie Munt voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Er zijn in de loop van de geschiedenis drie onafhankelijke munttradities ontstaan in de wereld: de Chinese, de Indische en de Westerse traditie.
[bewerk] Chinese traditie
De Chinese traditie begon in de tijd van de Strijdende Staten of wellicht wat eerder. In China werden munten gegoten en vaak van een gat in het midden voorzien. Door dat gat werd een touw geregen. Chinese munten werden vaak per streng verhandeld, vanwege de geringe waarde van de individuele munten. De aantallen munten per streng varieerden. Tot in het begin van de 20e eeuw verwisselde Chinees muntgeld op deze wijze van eigenaar.
[bewerk] Indische traditie
De Indische traditie goot staven van een metaal, waarvan plakjes werden gesneden die van van inkepingen werden voorzien.
[bewerk] Westerse traditie
De westerse traditie komt waarschijnlijk uit Klein Azië, Lydië. In het westen werden (en worden) munten geslagen. Een plakje metaal wordt in een matrijs gebracht en onder hoge druk wordt een afbeelding daarin geperst (geslagen). Toch heeft men ook lange tijd munten gegoten.
[bewerk] Het eerste papiergeld
| Zie Papiergeld voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Papiergeld, dat per definitie fiduciair geld is, werd voor het eerst gebruikt in het Chinese keizerrijk. In de 14e eeuw werd er reeds papiergeld gebruikt, maar het is mogelijk dat het op beperkte schaal ook al in de 7e eeuw in zwang was.
[bewerk] De eerste kredietkaart
| Zie Kredietkaart voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De mogelijkheid om te betalen met een algemene kredietkaart is in 1950 uitgevonden door Ralph Schneider en Frank X. McNamara. Diners Club produceerde als eerste deze kredietkaart en introduceerde zijn club-card in 1957 op de Nederlandse markt. De creditcard heeft een snelle vlucht genomen nadat American Express, VISA en MasterCard in de jaren hierna een uitgebreid wereldwijd netwerk van acceptatiepunten wisten op te bouwen.
[bewerk] Voetnoten
- ↑ P. Rincon, Study reveals 'oldest jewellery', news.bbc.co.uk (22 juni 2006).
- ↑ The Economy as Instituted Process, in K. Polanyi - C.M. Arensberg - H.W. Pearson (edd.), Trade and Market in the Early Empires, Glencoe, 1957, pp. 264-266.
[bewerk] Verder lezen en referenties
- G. Davies, History of Money. From Ancient Times to the Present Day, Cardiff, 20023.
- C. Menger - trad. C.A. Foley, On the Origins of Money, in Economic Journal 2 (1892), pp. 239-255.
- K. Polanyi - C.M. Arensberg - H.W. Pearson (edd.), Trade and Market in the Early Empires, Glencoe, 1957.
- P. Rincon, Study reveals 'oldest jewellery', news.bbc.co.uk (22 juni 2006).
- L.C. Stecchini, The Origin of Money in Greece, diss. Harvard University, 1946.
- N. Szabo, Shelling Out -- The Origins of Money. New theories on the origins and nature of money, szabo.best.vwh.net (2002, 2005).
