Grondwater
Van Wikipedia
Grondwater is water in de bodem.
Regen- of oppervlaktewater dringt de grond in (infiltreert) tot het een niet-doorlatende laag bereikt. Boven deze laag raakt de grond verzadigd; de "verzadigde zone" De hoogte tot waar deze verzadiging optreedt is het grondwaterpeil of ook het freatisch vlak. Waar de niet-doorlatende laag en daarmee ook het grondwaterpeil, aan de oppervlakte komen, ontstaat kwel. Grondwater zal, afhankelijk van de grondsoort, door capillaire werking van de bodem omhooggezogen worden boven het freatisch vlak; men spreekt dan ook van capillair grondwater. Boven de capillaire zone kan het grondwater nog plaatselijk door cohesie in 'draadjes' aanwezig zijn als funiculair grondwater. Boven de capillaire zone kan zich nog zogenaamd hangwater of pendulair grondwater bevinden, waar neerslagwater adhesief aan gronddeeltjes kleeft.
Door plaatselijk aanwezige veen, klei- of leemlagen kan de grondwaterspiegel een afwijkend beeld vertonen. Kaarten waarop 'hoogtelijnen' (stijghoogten) van grondwater zijn aangegeven zijn isohypsenkaarten.
De bodem kan opgebouwd zijn uit meerdere watervoerende lagen (pakketten) welke niet met elkaar in verbinding staan. Doordat een dieper gelegen watervoerend pakket gevoed kan worden door regenwater uit een ander, hoger gelegen gebied, kan de hydrostatische druk in het diepere pakket (veel) hoger zijn dan in het bovenliggende pakket. Als de diepere laag wordt aangeboord zal er "spontaan" water uit het boorgat stromen en men spreekt dan van een artesische bron. Deze situatie doet zich in Nederland voor in gesloten watervoerende lagen in de Gelderse Vallei die gevoed worden door water vanaf de hoger gelegen Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe.
Volgens de wet van de communicerende vaten, stroomt ook grondwater in de richting waar het waterniveau lager is. Bij dit stromen komt het in aanraking met allerlei stoffen, die kunnen uitlogen en oplossen in het water. Zo ontstaan er grotten in kalksteen, zoals in Han-sur-Lesse. In India en Bangladesh bevat het grondwater daardoor soms arsenicum.
Grondwaterstroming door verontreinigde grond kan horizontale en verticale verspreiding van de verontreiniging veroorzaken, in een pluim tot vaak ver buiten de plaats van de grondverontreiniging.
Water dat zich niet in de bodem, maar in sloten, kanalen en meren aan de oppervlakte bevindt, is oppervlaktewater. In droge perioden kan bij een constant oppervlaktewaterniveau het water infiltreren in de bodem.
Door verlaging van de grondwaterstand, bijvoorbeeld door grondwaterwinning voor drinkwater of voor industrie, kan verdroging optreden en daarmee schade aan gewassen. Ook kan er verzakking optreden doordat de korreldruk in de bodem groter wordt (omdat de waterdruk afneemt) en veenlagen kunnen door oxidatie in dikte afnemen. Door grondwaterstandsverlaging kunnen ook (paal)funderingen van gebouwen verzakken doordat de houten palen gaan rotten of omdat de negatieve kleef toeneemt.
Bestaande houten funderingen hebben een uiterst minimale grondwaterdekking van 10 cm nodig doch zo mogelijk behoort de minimale grondwaterdekking 20 tot 30 cm te zijn. Voor nieuwbouw en paalkopverlaging houdt men een grondwaterdekking aan van 50 cm.
