Gu Jiegang

Van Wikipedia

Gu Jiegang (顾颉刚, Wade-Giles: Ku Chieh-kang, 1893 - 1980) was een invloedrijk Chinees historicus. In zijn hoofdwerk, de zevendelige Gushi Bian, heeft hij de traditionele Chinese historische bronnen systematisch ontdaan van niet-historische toevoegingen. Hij is bekend geworden omdat hij hierbij als een van de eerste Chinese historici gebruik maakte van westerse onderzoeksmethoden.

Na de val van het Keizerrijk in 1912 leidde de vraag of de traditionele bronnen bruikbaar waren als historische bron tot een richtingenstrijd tussen Chinese historici. Er ontstond een School van het Geloof in de Oudheid (xingupai 信古派) en een door Hu Shih gestarte sceptische School van de Twijfel aan de Oudheid (yigupai 疑古派). Gu Jiegang volgde Hu Shih en behoorde daarmee tot de School van de Twijfel.

Volgens Gu Jiegang kon de traditioneel overgeleverde geschiedenis van de vóór-dynastieke periode in verschillende lagen worden onderverdeeld. Algemeen gold daarbij, hoe vroeger de vermelde heerser regeerde, hoe later hij voor het eerst verscheen in de traditionele bronnen:

• in de vroegste laag, die volgens hem stamde uit de periode 1100-771 v. Chr., de westelijke Zhou-dynastie, begon de geschiedenis met Yu, de stichter van de Xia-dynastie.
• in een latere laag, stammend uit de periode 722-481 v. Chr. (de Periode van Lente en Herfst) werden twee heersers voor Yu geplaatst. Dat waren Yao en Shun.
• in de laatste laag, daterend uit de Han-dynastie, werden voor Yao weer twee nieuwe heersers geplaatst, Zhuan Xu en de Gele Keizer.

Het viel hem op dat deze heersers volgens de bronnen in het bezit waren van bovennatuurlijke krachten. Verder leek de beschreven structuur van hof en maatschappij in het geheel niet op die van hetneolithicum, de periode waarin deze heersers zouden hebben geleefd, maar veel meer op die van de Zhou en Han-tijd. De verhalen mochten niet worden gezien als letterlijke beschrijving van de oertijd. Veel onderdelen stammen uit de periode waarin de verhalen zijn opgeschreven en behoorden tot wat later door Gadamer wirkungsgeschichtliches Bewußtsein (bewustzijn dat is beïnvloed door het verleden) werd genoemd.

Achter de traditioneel overgeleverde geschiedenis lag volgens Gu Jiegang een substraat van mythen en legenden. Hij en zijn volgelingen wilden de traditionele historische bronnen dan ook systematisch ontdoen van latere, niet-historische of historisch twijfelachtige toevoegingen. Dit gebeurde met behulp van een 'driehoeksmeting', elke passage werd nauwgezet en kritisch vergeleken met andere klassieke werken en vervolgens met archeologische vondsten. Men gebruikte daarbij methodes van tekstkritiek die tot dat moment slechts in het westen werden toegepast. Door deze methodische vernieuwing wordt Gu Jiebang daarom ook wel de Leopold von Ranke van China genoemd.

Uiteindelijk bekritiseerden de schrijvers van de Gushi Bian de visie dat de Chinese geschiedenis uitsluitend was gevormd en bepaald door Han-Chinezen, zonder te erkennen dat daarbij ook niet-Chinese volkeren een rol hebben gespeeld. Door het benadrukken van deze diversiteit kwam men in botsing met de heersende, door Confucianistische tradities gevormde eeuwenoude visie dat China vanaf de pre-dynastieke periode voortdurend een eenheidsstaat was geweest en dat niet-Chinese volkeren pas na overname van de superieur geachte Chinese cultuur een deel van China konden worden.

[bewerk] Literatuur

• Richter, Ursula, Zweifel am Altertum. Gu Jiegang und die Diskussion über Chinas alte Geschichte als Konsequenz der 'neuen Kulturbewegung' ca. 1915-1923, Stuttgart (Steiner) 1992, (Münchener ostasiatische Studien; Bd. 60), ISBN 3-515-06053-7, (Bewerking van proefschrift München, 1982, onder de titel Gu Jiegang (1893-1980) und die Diskussion über alte Geschichte)
• Schneider, Laurence A., Ku Chieh-kang and China's New History. Nationalism and the Quest for Alternative Traditions, Berkeley (University of California Press) 1971, ISBN 0-520-01804-4 (The Center for Chinese studies publications)
• [ Hummel, Arthur William], The autobiography of a Chinese Historian. Being the Preface to a Symposium on Ancient Chinese history (Ku shih pien) / [door Ku Chieh-kang], vertaald uit het Chinees en geannoteerd door Arthur William Hummel, Proefschrift Leiden, Brill Leiden 1931, (Sinica Leidensia, ISSN 0169-9563 ; Vol. 1).