Heilige lotus
Van Wikipedia
| Heilige lotus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Gesloten lotusbloem |
|||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| soort | |||||||||||||||||
| Nelumbo nucifera Gaertn. (1788) |
De heilige lotus of Indische lotus (wetenschappelijke naam Nelumbo nucifera), is een waterplant met prachtige grote roze bloemen en een zaadlichaam dat een zo bijzondere vorm heeft, dat het wel in droogboeketten gebruikt wordt.
Inhoud |
[bewerk] Culturele betekenis
De lotus heeft in het hindoeïsme en het boeddhisme grote betekenis. Doordat de bloem uit zijn eigen wortelstok lijkt te ontstaan symboliseert hij goddelijke geboorte en zuiverheid. De lotus is het attribuut van de bodhisattva Guanyin (Avalokiteshvara). Ook de hindoe-god Vishnu wordt meestal afgebeeld met een lotusbloem. Godinnen voorgesteld als goedgunstige partner van een god houden vaak een lotus vast. Godheden, boeddha's en bodhisattva's staan of zitten meestal op een lotustroon: een voetstuk in de vorm van een open lotusbloem
[bewerk] Beschrijving
De plant wortelt in een moerasachtige bodem, echter zonder dat de bladeren en de bloemen er ooit modderig uitzien. Daarom is de lotus een symbool van zuiverheid in het hindoeïsme en het boeddhisme. Het zelfreinigend vermogen van de bladeren wordt wel het lotuseffect genoemd.
De plant komt oorspronkelijk uit Indonesië en India, maar groeit bijvoorbeeld ook in Japan, in het zuidoosten van de Verenigde Staten, in Suriname, Thailand en in Australië. Als ervoor gezorgd wordt dat de wortelstokken in de bodem niet bevriezen, kan de plant ook wel in een gematigd klimaat overleven.
De plant kan wel tot 5,5 meter hoog worden, afhankelijk van de diepte van het water boven de modder waar de plant in groeit. Aan de lange stengels zitten de afzonderlijke bladeren en bloemen. De bloemen steken iets boven de bladeren uit. Zij openen zich vroeg in de ochtend en kunnen tot 23 cm in diameter worden. De plant bloeit gedurende het gehele jaar. De wortelstokken breiden zich zo uit, dat een groot wateroppervlak geheel door de planten overgroeid kan worden.
De vrucht van de plant is kegelvormig, waarbij de zaden zich in gaten bevinden. Als de zaden rijp zijn, buigt de vrucht zich naar beneden, zodat de zaden in het water vallen. De zaden kunnen zeer lang goed blijven. Een zaad met een vermoedelijke leeftijd van 1288 jaar, is gevonden in een oude bodem van een meer in China. Dit bleek het oudst bekende zaad te zijn dat nog kon ontkiemen. De Japanse naam van de plant is hasu, hetgeen een verbastering zou zijn van hachisu, wat bijennest betekent, omdat men kan denken dat de vrucht op een bijennest zou lijken.
De bladeren van de plant zijn bijzonder. Hier treedt het zogenaamde lotuseffect op, waarbij water en vuil zich niet aan de plant hechten.
[bewerk] Gebruik
De bloemen, zaden, wortels en jonge bladeren zijn eetbaar, maar de grote bladeren, die meer dan 60 centimeter in diameter kunnen worden en boven het wateroppervlak uitkomen, worden alleen gebruikt om voedsel mee te omwikkelen. Men denkt wel dat het eten van lotus een heilzame werking kan hebben. Ook worden de vruchten gegeten, nadat deze van hun bittere kiemen zijn ontdaan. De lotuswortel is in Nederland verkrijgbaar in Chinese supermarkten.
[bewerk] Andere planten met de naam lotus
Een aantal andere planten heeft ook de naam lotus:
- Er is een waterplant, de witte lotus (Nymphaea lotus) die in Egypte voorkomt, verwant aan de waterlelie.
- Er bestaat ook een blauwe lotus (Nymphaea caerulea), uit hetzelfde geslacht.
- De wetenschappelijke naam van de rolklaver, een plantengeslacht uit de vlinderbloemen familie is ook Lotus.
- Ten slotte bestaat er ook een lotusboom.
[bewerk] Trivia
- Op de vlag van Macau is een lotusbloem afgebeeld.
- In de Odyssee bezoekt Odysseus het eiland van de lotuseters, en het boek Ulysses van James Joyce heeft dan ook een hoofdstuk Lotus-Eaters. Het is echter onwaarschijnlijk dat in de Odyssee deze plant werd bedoeld.
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Nelumbo nucifera op Wikimedia Commons. |
