Kralingen

Van Wikipedia

Kralingen

Gemeente

Rotterdam

Stadsdeel

Kralingen-Crooswijk

District

{{{district}}}

Coördinaten

{{{coördinaten}}}

Oppervlakte

310 ha.

- Land

{{{opp land}}} km²

- Water

{{{opp water}}} km²

Inwoners

23.000

Dichtheid

Postcode

{{{postcode}}}

Website

Kralingen is een voormalige gemeente in Zuid-Holland. Kralingen werd in 1895 bij Rotterdam gevoegd en maakt nu deel uit van de deelgemeente Kralingen-Crooswijk. Aan de rand van Kralingen ligt de Kralingse Plas, omringd door het Kralingse Bos.

[bewerk] Oorsprong

In 1244 is sprake van een zekere Hugo van Cralinghen.^[1] Vaststaat dat Kralingen in de 13e eeuw al bekend was en dat de stad Rotterdam de ambachtsheerlijkheid in 1668 voor 70.000 gulden kocht. Inbegrepen waren het Slot Honingen (de ruïne die restte na de Tachtigjarige Oorlog) en de Kapel van Kralingen met grafstede in de Laurenskerk.

Het oude dorp Kralingen lag aan de Veenweg, die verliep van de begraafplaats Oud Kralingen tot de Kralingse Plas. Het veen in de omgeving van Kralingen werd in eerste instantie als landbouwgrond gebruikt. Toen de vraag naar turf als brandstof in de 17e eeuw begon toe te nemen nam het turfsteken in Kralingen een hoge vlucht. Het veen werd tot onder de waterspiegel gewonnen waardoor een groot aantal veenplassen tussen Kralingen en Nieuwerkerk aan den IJssel ontstonden.

Door de turf-winning kwam Kralingen op een smale strook land tussen de plassen te liggen. In de 18e eeuw verplaatste het zwaartepunt van het door zich naar het kruispunt van de Oudedijk, de 's Gravenweg, de Korte Kade en de Hoflaan. Het oorspronkelijke dorp raakte ontvolkt.

In 1795 werden Schout en Schepenen van de ambachtsheerlijkheid als gemeentebestuur aangesteld. Vele welgestelde Rotterdammers hadden in die tijd een buitenplaats in Kralingen. Bekende voorbeelden waren het eerder genoemde Honingen, Rozenburg, Jericho en Woudestein.

[bewerk] 19e eeuw

Bezienswaardig zijn de Waterstaatskerk uit 1841, bouwmeester A. Roodenburg, en de Kuyl’s Fundatie, in 1814 door Pieter Pické gebouwd aan de Schiekade in Rotterdam-Centrum en in 1969 verplaatst naar de nieuwe locatie ’s Gravenweg 71. Het Arboretum Trompenburg, in de 19e eeuw aangelegd op de buitenplaats 'Zomerlust', is internationaal vermaard onder plantenkenners, en wordt dagelijks bezocht door wandelaars, die rust zoeken in de wereldstad Rotterdam. Het Park Rozenburg werd vanaf circa 1900 ingericht rond een treurwilg die eeuwenlang over een vijver hing, maar vlak in 2002 of 2003 is bezweken. Thans vindt men in bijvoorbeeld de Lusthofstraat, de Jericholaan en de stationshal van metrostation Voorschoterlaan nog enkele voorbeelden van Jugendstil en latere Art Deco, maar vooral de grote platanen, berken, iepen en andere bomen vallen op.

Zo oud als de weg naar Kralingen is een vanouds bekend gezegde, in elk geval in Rotterdamse contreien, om aan te duiden dat iets wel heel erg oud is. De in het spreekwoord bedoelde weg is de 's-Gravenweg, de oude weg van Gouda naar Kralingen. Waar deze weg overgaat in de Oudedijk, op de hoek met de Hoflaan, staat (een replica van) het oudste ANWB verkeersbord van Nederland: een wegwijzer richting Rotterdam 4 kilometer naar het Westen.^[2]

Halverwege de 19e eeuw werd een spoorwegverbinding naar Utrecht aangelegd. De Marinewerf aan de Oostzeedijk verdween en in 1856 werd de Ooster Oude Hoofdpoort gesloopt voor de bouw van een treinstation. In 1857 begon het opspuiten van land voor wat nu de Maasboulevard is. Het Maasstation heeft echter een letterlijk bewogen geschiedenis. In mei 1940 werd het gebouw grotendeels verwoest en in 1953 vertrok de laatste trein.^[3]

De Nieuwe Rotterdamsche Gasfabriek werd aan de Oostzeedijk gebouwd in 1852, ter aanvulling op de Gasfabriek Feijenoord. Later volgde een elektriciteitscentrale. De fabriek sloot in 1926. Sinds de jaren '70 is een grondige sanering van de bodem gaande. Er resten een deel van de muur en een poortwachtershuis aan de Oudedijk.

[bewerk] 20e eeuw

Ondanks een westenwind op 14 mei 1940 is een groot deel van Kralingen verwoest bij het Bombardement op Rotterdam. De wijk lag in de aanvliegroute van de bommenwerpers. Een deel van de formatie "vloog rechtstreeks op de stad aan om de rechterzijde van de driehoek voor zijn rekening te nemen. Die liep vanaf het oostelijke stadsdeel Kralingen naar het centrum." ^[4] Wie nu de wegwijzer volgt, komt na vierhonderd meter bij de Steen van de miljoenen tranen aan de Willem Ruyslaan, zoals vele straten vanaf dit punt vernoemd naar een in de oorlog door de bezetter vermoorde verzetsheld, de reder Willem Ruys. Op de hoek met de Robert Baeldestraat opende Prins Bernard in 1968 de nieuwe sociëteit Hermes van het Rotterdamsch Studenten Corps.

Het stratenpatroon en de architectuur zijn hier volkomen na-oorlogs, maar de route van de Honingerdijk via de Boven of Beneden Oostzeedijk over het Oostplein naar de Hoogstraat in het centrum is minstens zo oud als Schielands Hoge Zeedijk.

Voor de komst van deelgemeenten werden in de 20e eeuw de stadswijken genummerd, hieraan herinneren op veel gevels nog de bordjes wijk 16. De ambtswoning van de burgemeester werd verkocht ten tijde van burgemeester Peper, maar stond en staat in Kralingen.

[bewerk] Tegenwoordig

Kralingen is een zeer contrastrijke buurt. Een gedeelte van Kralingen behoort tot de rijkste stukjes Nederland. Het andere gedeelte van Kralingen is, net als de naburige wijk Crooswijk, een volksbuurt met goedkope sociale woningbouw met een cumulatie van problemen zoals werkloosheid, drugsgebruik, schooluitval, enz. Scholen en andere voorzieningen in Kralingen zijn strikt gesegregeerd naar sociale stand, hoewel witte ouders initiatieven nemen om deze segratie ongedaan te maken. Op de Nieuwe Park Rozenburgschool is zo'n initiatief geslaagd.

Aan de oostelijke rand van Kralingen, bij de Kralingse Zoom, bevinden zich gebouwencomplexen van het Brainpark aan de rijksweg A16, de Hogeschool Rotterdam en de campus Woudestein van de Erasmus Universiteit. Vanuit deze hoogbouw kijkt men uit over de voetbalvelden van voetbalclub Excelsior. Sinds 1899 is er Victoria voor hockey en tennis. Het is een van de oudste vier hockeyclubs van Nederland. De Rotterdamse Manège, opgericht in 1837 voor de paardensport, verhuisde in 1937 naar de Kralingseweg en beschikt daar over twee binnenbanen en een buitenbaan naast het terrein van het oude en internationaal vermaarde Concours Hippique International Officiel CHIO.^[5]^[6] De naastgelegen Golf Club Kralingen is de laagst gelegen golfbaan ter wereld op 7 meter beneden NAP.