Leidse Willeram
Van Wikipedia
De Leidse Willeram, ook wel Egmondse Williram genaamd, is het oudste bewaard gebleven boek in het Nederlands (circa 1100; dus: Oudnederlands).
De Egmondse of Leidse Williram is een vertaling en bewerking van het Hooglied-commentaar van Williram, abt van het Beierse klooster Ebersberg. Deze abt Williram moet zijn boek geschreven hebben omstreeks 1059-1065, in een Oostfrankisch (dus: Hoogduits) dialect. Circa 1100 werd van deze destijds populaire tekst (er zijn veel handschiften van overgeleverd), waarschijnlijk in het klooster van Egmond, een vertaling en bewerking in het Nederlands gemaakt. In ieder geval behoorde het handschift al heel vroeg tot het Egmondse boekenbezit. Einde 16de eeuw kwam het in de universiteitsbibliotheek van Leiden terecht, waar het ook nu nog berust.
De taal van dit handschrift vertoont enerzijds allerlei kenmerken van het Duitse origineel, anderzijds onmiskenbaar Nederlandse eigenschappen.
Van de teksten in het Oudnederlands zijn weliswaar de Wachtendonckse Psalmen ongeveer twee eeuwen ouder (circa 900), maar die kennen we slechts uit 16de-eeuwse en latere afschriften, terwijl de Egmondse of Leidse Williram vrijwel zeker een autograaf is, het handschift zoals de vertaler dat zelf geschreven heeft en niet een kopie.
[bewerk] Literatuur
- W. Sanders, (Expositio) Willerammi Eberspergensis abbatis in canticis canticorum; die Leidener Handschrift, neu herausgegeben, München 1971.
- W. Sanders, Der Leidener Willeram. Untersuchungen zu Handschrift, Text und Sprachform, München 1974.
