Olympia (stad)
Van Wikipedia
Midden in het hart van de Griekse landstreek Elis, in een weelderig begroeide vallei, waar de rivieren Alpheüs (Nieuwgrieks Alfiós) en Kladeos (Nieuwgrieks Laléïko) bij elkaar komen, ligt het uitgestrekte opgravingsveld van Olympia waar het op warme dagen altijd naar hars ruikt.
Het oude heiligdom van Zeus, ter ere van wie om de vier jaar de Panhelleense Spelen werden gehouden, werd gevormd door een gewijd domein, de Altis (= Heilig Woud) genaamd. In de loop der tijden werden Altis en naaste omgeving volgebouwd met een zeer groot aantal tempels, altaren, standbeelden, schathuizen (Grieks thesauroi) voor de wijgeschenken der Griekse staten en voor de spelen bestemde bouwwerken, o.a. een stadion.
Een echte stad was Olympia niet, de enige vaste bewoners waren priesters en verder tempelpersoneel, zoals koks, hout- en metaalbewerkers, gidsen om bezoekers rond te leiden, enz. Bezoekers van de spelen, die in de zomer plaats vonden, bivakkeerden in de open lucht; voor officiële gasten was er een speciaal logement (het Leonidaion). De inkomsten van het heiligdom bestonden uit (soms zeer aanzienlijke) schenkingen van vereerders.
Overzicht van de belangrijkste bouwwerken:
- de imposante resten van de oudste tempel (ca. 600 v. Chr.), aan Hera gewijd, met zuilen van verschillende vorm, die in de loop der tijd de vroege houten zuilen vervangen hebben. Daarbinnen is het beroemde marmeren beeld gevonden van de Hermes van Praxiteles (thans in het plaatselijk museum).
- de voornaamste tempel was die van Zeus Olympios (= van de Olympus; vandaar de naam Olympia), een werk van de bouwmeester Libon van Elis. De tempel werd na de Perzische Oorlogen - als het ware als nationaal oorlogsmonument - gesticht en in 456 v. Chr. voltooid. Binnenin bevond zich het door Phidias vervaardigde, 12 m hoge goud-en-ivoren beeld van de tronende Zeus, één van de Zeven wereldwonderen. Het werd in 426 na Chr. naar Constantinopel overgebracht, waar het 50 jaar later bij een paleisbrand verloren ging. De gebeeldhouwde metopen (thans in het lokale museum) laten de twaalf werken van Herakles zien.
- de derde grote tempel was het Metroön, aan de moedergodin Rhea gewijd, later voor de Romeinse keizercultus bestemd.
- verderop ligt, op een terras, een rij van schathuizen uit de 6e en begin 5e eeuw v. Chr., grotendeels door steden uit West-Griekenland gesticht.
- na de Slag bij Chaeronea in 338 v. Chr. stichtte Philippus II van Macedonië een rond gebouw, vlak bij de huidige ingang, waarin goud-en-ivoren beelden van hem en zijn familie, door de beeldhouwer Leochares gemaakt, werden opgesteld.
- aan de westkant lagen
1° het Leonidaion, een naar de stichter (een zekere Leonidas, NIET de beroemde Spartaanse koning) genoemd hotel met een reeks kamers rondom een door zuilengaanderijen omgeven binnenplaats,
2° het theokoleon of priesterverblijf, en
3° de palaestra en het gymnasion. - achter het theokoleon lag de werkplaats van Phidias: archeologische vondsten (een drinkbeker met zijn naam erin gegrift en matrijzen voor het gouden gewaad van het Zeusbeeld) getuigen van zijn werkzame aanwezigheid.
Nadat in 394 na Chr. op keizerlijk bevel de "heidense" Spelen waren afgeschaft, werden in 426 de tempels verwoest en aan de natuurelementen prijsgegeven. Aardbevingen en overstromingen richtten nog meer verwoestingen aan. In 1875 begonnen opgravingen (door Duitse archeologen).
