Onderdendam
Van Wikipedia
Onderdendam (Gronings: Onderndaam) is een dorp ongeveer vier kilometer ten noorden van Bedum in de provincie Groningen in Nederland.
Het ligt op een kruispunt van de waterwegen en was daarom van oorsprong een belangrijk dorp. Het Warffumermaar gaat er naar het noorden (Warffum, Baflo), het Boterdiep naar het oosten (Middelstum, Stedum, Uithuizen) en naar het zuiden (Bedum, Groningen), het Kardingermaar naar het zuidwesten (Thesinge) en het Winsumerdiep naar het westen (Winsum, Leens, Ulrum).
Vandaar dat de rechtbank (en de bijbehorende gevangenis), de notaris en het waterschap in deze plaats in het midden van het Hogeland waren gevestigd.
De plaats was dus zeer belangrijk en had daarom als bijnaam: Lutje n Hoag (Klein den Haag).
Nu is alles vertrokken, het waterschap (Noorderzijlvest) verliet in juni 2001 als laatste het dorp.
Steeds meer keert de horeca terug in dit dorp. Zo is er ook elk jaar het Scheepsjoag'n, een dorpsfeest met als onderdeel het scheepsjoagen, zoals het vroeger ook daadwerkelijk gebeurde door dit dorp.
[bewerk] Naam
De naam komt van Uldernadomme. Dit is (waarschijnlijk) een in unland (= onland, moeras) aangelegde dam. Een plausibele verklaring, want vlakbij ligt de wierde van Onderwierum, genoemd naar dat zelfde onland.
Een andere (populaire maar onwaarschijnlijkere) verklaring is: een dam onder het water (het water kan er overheen, mensen ook), een soort kunstmatige voorde.
[bewerk] Gevelsteen
Aan de Warffumerweg is een huis met een dubbele gevelsteen, met daarop het volgende epigram:
- Kadt gy moedt het weten ongegund brodt wordt veel gegeten
Vl dit is een stuck daer ick op let ick krieg dy noch wel bi den neck
- → De uil heeft de muis gevangen die de kat wou, waarop de kat hem meedeelt dat een uil voor hem ook een prooi is.
Een steen met een vergelijkbare tekst is te vinden in Ommen.
