Origenes
Van Wikipedia
Origenes (ca. 185 - 253/254) was een van de belangrijkste verdedigers van het christendom in de derde eeuw.
[bewerk] Leven
Origenes werd in 185 geboren en was de zoon van godvruchtige ouders, die hem al vroeg leerden om het Evangelie te waarderen. Zijn vader Leonidas werd zelf een martelaar toen Origenes nog geen 20 jaar oud was. Hoewel Origenes zelf voornemens was het voorbeeld van zijn vader te volgen, werd hij, volgens zeggen, hiervan weerhouden doordat zijn moeder zijn kleding verstopt had.
Origenes was werkzaam in Alexandrië. Hij was leider van de catechetenschool daar, bekend als de Alexandrijnse school. Rond 230 kwam hij in conflict met de bisschop van Alexandrië, en moest hij uitwijken naar Caesarea in Palestina. Een van de genoemde redenen voor zijn verbanning is zijn eveneens bestrijdbare zelf-castratie, wat hij zou hebben gedaan omdat hij les gaf aan zowel mannen als vrouwen, en hij Mattheus letterlijk zou hebben gevolgd. Dit verhaal kan echter evengoed in een later stadium zijn verzonnen door zijn concurrenten. Hij is ruim 20 jaar in ballingschap geweest. In Caesarea zette hij zijn catechetenschool voort. Ook bouwde hij een indrukwekkende bibliotheek op. Tijdens de vervolging onder keizer Decius werd Origenes gevangengenomen en gefolterd. Aan de gevolgen daarvan overleed hij in Tyrus in 253 of 254.
[bewerk] Werk
Origenes probeerde met de methoden van de klassieke wijsbegeerte de theologie uit te doen groeien tot een volwaardige, christelijke wetenschap. Daarbij bouwde hij voort op de arbeid van de joodse filosoof Philo, die zocht naar een synthese van de Oudtestamentische godsopenbaring en het moderne Griekse denken. Hij deed dit door de logos te maken tot het centrale begrip van het godsdienstig-wijsgerig denken: een brug tussen geest en stof, een wezen tussen God en de wereld. Dit denken bracht Origenes tot zijn alles-overstijgende theologie/filosofie. Dit was een harmonie tussen de joods-christelijke theos en de Grieks-platonische logos. De apostel Johannes had aan het begrip logos een bijbelse inhoud gegeven, Origenes geeft aan dit nu Bijbelse begrip een Griekse inhoud.
Origenes leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van het oosters christelijk denken. Ook ontwikkelde hij het principe van de allegorische interpretatie. Volgens hem moet de oppervlakkige, letterlijke betekenis van de Bijbel onderscheiden worden van de diepere, geestelijke betekenis. Deze uitleg van het Schrift leverde hem felle tegenstand op, o.a. van Melito van Sardes en Lactantius.
Hij onderscheidde de volledige Godheid van God de Vader en de Godheid van God de Zoon. Volgens hem was de Zoon minder goddelijk dan de Vader. Bovendien leerde hij dat elk schepsel, zowel mensen als de duivel, uiteindelijk gered zal worden.
Origenes deed de eerste poging om een systematische theologie samen te stellen, die hij de titel "Grondbeginselen" meegaf. Ook stelde hij de zogenoemde Hexapla samen. Dit is een tekstuitgave van het Oude Testament in zes kolommen, waarin naast de Hebreeuwse tekst de belangrijkste Griekse vertalingen werden opgenomen. Bovendien schreef hij verschillende commentaren op enkele bijbelboeken.
[bewerk] Geschriften
- Commentaria in Evangelium Matteum
- Commentaria in Evangelium Joannis
- Contra Celsum
- De oratione
- De principiis
- De sacrifice
- Homiliae in Canticum Cantorum
