Penda

Van Wikipedia

Penda (overleden 655), zoon van Pybba, is de eerste koning van Mercia die het rijk tot grote macht bracht. Volgens traditie was het rijk ouder, maar in de geschiedenis kwam het niet voor. Een mogelijke verklaring is dat voor Penda's tijd Mercia slechts 1 van meerdere rijkjes in het gebied (de huidige Western Midlands) was, vermoedelijk onder opperheerschappij van Northumbria.

Wanneer Penda koning werd is niet bekend. Van de lengte van zijn koningschap bestaan verschillende data, geen daarvan echt betrouwbaar. De eerste vermelding van Penda is in de slag bij Cirencester, volgens bronnen in 628, maar mogelijk enkele jaren later. Hierin versloeg hij Cwichelm en Cynegils van de Gewissae (Wessex). Het gebied rond Cirencester en het dal van de Derwent gingen hierdoor over van Wessex naar Hwicce. Volgens sommige historici is Hwicce een rijk dat door Penda gevormd werd, anderen denken dat het om een bestaand rijk gaat dat onder controle van Mercia kwam.

In 633 verbond Penda zich met Cadwallon, de koning van Gwynedd tegen Edwin van Northumbria. In de slag bij Hatfield Chase versloeg het bondgenootschap Edwin, die sneuvelde. Cadwallon werd het volgende jaar zelf gedood, maar Penda keerde na Hatfield Chase terug naar Mercia, met medeneming van Eadfrith (een zoon van Edwin). Eadfrith werd later door Penda gedood.

In 642 stond Penda opnieuw tegenover de legers van Northumbria, ditmaal aangevoerd door Oswald van Northumbria. Penda won en Oswald sneuvelde. Ook Eowa, broer van Penda en medekoning van Mercia, sneuvelde in deze slag, het is niet duidelijk aan welke kant hij vocht. Hierna werd Mercia de machtigste staat in de regio. Oswiu werd koning van Bernicia, maar had geen macht ten zuiden van de Humber, en zelfs Oswine, de zoon van Osric en de nieuwe koning van Deira viel aanvankelijk onder Penda's opperkoningschap.

Rond 645-646 invadeerde Penda East Anglia. Hij versloeg koning Ecgric, en Ecgric en ex-koning Sigeberht sneuvelden. Hiermee kwam een einde aan de regering van de afstammelingen van Raedwald. Anna werd de nieuwe koning. In 649-652 was Penda opnieuw militair actief in East Anglia. Koning Anna werd verdreven, en Penda zette diens broer Aethelhere op de troon.

Penda's houding ten opzichte van Oswiu in deze jaren was variabel. Aan de ene kant was hij 1 of meer keren in Northumbria geïnvadeerd, waarbij hij in elk geval een keer (voor 651) tot Bamburgh kwam, aan de andere kant trouwden rond 653 zijn dochter Cyneburh en zijn zoon Peada met een zoon en een dochter van Oswiu, wat op goede betrekkingen duidt.

In 655 viel Penda opnieuw Northumbria binnen, met een grote legermacht met onder meer Aethelhere, Oethelwald van Deira en Cadafael ap Cynfedw van Gwynedd als bondgenoten. Hij achtervolgde Oswiu, en dwong hem tot het betalen van een schatting. Op de terugweg werd hij echter door Oswiu aangevallen en verslagen in de slag bij Winwaed. Vermoedelijk sneuvelde hij in de slag. Oswiu nam bezet van noord-Mercia, terwijl Penda's zoon Peada zoon van zuid-Mercia mocht worden. Toen deze het volgende jaar stierf, voegde Oswiu ook dat bij zijn rijk. Een andere zoon van Penda, Wulfhere wist in 658 de macht te grijpen, maar pas in de 8e eeuw, onder Aethelbald kwam Mercia weer tot de machtige positie die het onder Penda had bekleed.

Penda was ook de laatste heidense koning van de grote rijken van de heptarchie. Zijn zoon Peada werd bekeerd als voorwaarde voor zijn huwelijk met de Northumbriaanse prinses Ealhflaed. Penda zelf bleef heiden, maar stond wel missionaire activiteit op zijn grondgebied toe.