Platenspeler
Van Wikipedia
 |
|
|
Een platenspeler (ook draaitafel, grammofoon of pick-up) is een apparaat om grammofoonplaten af te spelen. De eerste grammofoons bevatten een opwindmechanisme om de plaat te kunnen laten draaien, een hoorn om de trilling van de naald mechanisch te versterken en werden aangeduid met fonograaf. Latere grammofoons namen de trilling van naald op met een element en versterkten het kleine elektrische signaal elektronisch, waarna het door een luidspreker ten gehore werd gebracht.
Inhoud |
[bewerk] Naald
De naald bevindt zich aan het einde van de naalddrager (ook wel cantilever genoemd). De oorspronkelijke platenspelers hadden een grove metalen naald, die echter veel schade toebracht aan de fijne groeven in de plaat. Later werd de naald van saffier of diamant gemaakt, en werd ook het gehele element vervangbaar. Een vroege ontwikkeling was ook het verend ophangen van zowel het draaiende gedeelte als de arm met de naald, waardoor schokken en "overslaan" van de naald werd voorkomen. De vorm van de naaldtip is mede bepalend voor de aftast kwaliteit. We onderscheiden twee basistypen naaldtipvormen: de ronde of sferische naaldtip en de elliptische naaldtip.
[bewerk] Merken
Bekende Europese merken van platenspelers waren onder andere Dual, Lenco, Thorens, Garrard, Saba, Philips en Bang & Olufsen. Later kwamen ook Japanse merken als Sony, Technics/Panasonic, Micro Seiki, Yamaha, JVC, Akai op de markt.
[bewerk] Elementen
In de 70/80 jaren was de keuze van het merk platenspeler een belangrijk facet, maar de keuze van het te gebruiken pick-up element was zeker niet minder belangrijk. In hoofdzaak werden magneto-dynamische elementen gebruikt (tegenwoordig MM-element genoemd = Moving Magnet). Daarnaast waren moving coil-elementen (MC) de absolute top-weergevers maar zeer kostbaar. Deze elementen zijn in 2007 nog steeds de top op weergavegebied bij draaitafels maar blijven erg duur. Bekende merken voor beide types pick-up elementen uit de jaren 70/80 zijn Shure, Stanton, Goldring, Rega, Audio Technica (AT), Ortofon, Dual, Philips, Pickering, Technics, Sony. De meeste fabrikanten leveren nog steeds pick-up elementen.
[bewerk] Populariteit
De grammofoonplaat is sinds de invoering van de compact disc verdrongen als voornaamste medium voor muziek. Lange tijd werden muziekalbums nog dubbel uitgebracht, op cd en lp, maar naar mate meer en meer huishoudens een cd-speler verkregen en hun platenspeler weg deden werd de lp steeds slechter verkrijgbaar. Veel liefhebbers hebben echter hun platenspeler nooit weggedaan en sinds de tweede helft van de jaren '90 kwamen er kwalitatief zeer goede platenspelers op de markt. Deze wisten bij bepaalde groepen muziekliefhebbers juist een zeer gevoelige snaar te raken. Deze kleine groep consumenten prijst het volgens hun superieur natuurlijke geluid van de grammofoon.
De muziekindustrie speelt hier sinds een paar jaar op in door ook van nieuwe artiesten de muziek, in beperkte oplage, uit te brengen op vinyl. Vaak worden ook oude opnames opnieuw van de originele mastertapes opgenomen en op hoge kwaliteit vinyl geperst.
Ook heeft de markt voor tweedehandsplaten een vlucht genomen, wat vaak merkbaar is in de prijs die neergeteld moet worden voor kwalitatief goede lp's.
[bewerk] Professionele apparatuur
Met de term draaitafel wordt tegenwoordig vooral de uitvoering van een platenspeler aangeduid, die door dj's worden gebruikt. Een dj-draaitafel heeft een juist geen verende ophanging van het afspeelgedeelte (waar de plaat op ligt) waardoor de draaitafel beter beschermd is tegen schokken. Dit voorkomt het overslaan van de naald.
In deze draaitafels gebruikt men speciale naalden die de mogelijkheid bieden om een plaat niet alleen te vooruit te spelen, maar ook achteruit. Er zijn heel veel verschillende naalden op de markt, elk met zijn eigen kenmerken. Zo zijn er naalden waarmee gescratcht kan worden of naalden die de geluidskwaliteit behoorlijk ten goede komen.
De meest bekende platenspeler is waarschijnlijk de Technics SL1200. Sinds de introductie van dit model begin jaren 80 zijn er slechts kleine wijzigingen aangebracht, zoals bv de SL1200 m5g, SL1200 mk 5, SL1200 mk II en de SL1210. (Het enige verschil tussen de 1200 en 1210 versie is de kleur, SL1200 is zilverkleurig, SL1210 is zwart). Deze Technics platenspeler wordt voornamelijk door dj's gebruikt.
Aan de andere kant van het het spectrum, bij de audiofielen, doen merken als VPI, Clearaudio, Linn, Michell, Pro-Ject en REGA het erg goed. Deze zogenaamde High-End platenspelers zijn te koop vanaf 400 euro tot 10.000 euro of meer. Bij deze draaitafels gaat het voor alles om een zo natuurgetrouw mogelijke weergave van de opname. Met name het gebruiksgemak mag daar volgens een audiofiel best onder lijden. Zo zijn er spelers zonder knop voor het wisselen van het toerental (men moet dan de draaischijf optillen en de aandrijfsnaar met de hand over een andere as leggen), omdat het mechanisme van deze knop invloed zou hebben op de gelijkmatigheid van het draaien van de plaat.
Een speciale categorie vormen professionele draaitafels. Dat zijn die, welke in radio-studio's bij de omroep worden gebruikt (bekend merk: EMT). Voor de gemiddelde gebruiker zijn ze onbetaalbaar; zelfs afgedankte modellen brengen na jarenlange trouwe dienst nog hoge prijzen op, zoals blijkt bij internet-veilingen.
[bewerk] Externe link
Meer over de werking van de platenspeler bij Hifi.nl
