Ploegendienst
Van Wikipedia
Ploegendienst (Engels: shifts) houdt in het werken in onregelmatige uren volgens eens vast rooster. Er zijn meerdere soorten ploegendiensten; twee, drie en vijf-ploegendiensten komen vaak voor.
In twee-ploegendienst wordt bijvoorbeeld door de ene ploeg de ene week gewerkt van 's ochtends vroeg tot 's middags, en de andere week van 's middags tot in de (late) avond. De andere ploeg neemt het werk over van de eerste ploeg, en de week daarna worden de diensten omgedraaid. Het drie-ploegenrooster werkt met hetzelfde principe, met als verschil dat er ook een nachtploeg aanwezig is. Twee- en drie-ploegenroosters werken in de regel alleen van maandag tot en met vrijdag. In de vijf-ploegendienst is sprake van een continu rooster. Er is altijd één van de vijf ploegen aanwezig.
Werken in ploegendienst heeft een niet te onderschatten effect op het lichamelijk en geestelijk welzijn. Statistisch gezien leven mensen die in ploegendienst werken, of gewerkt hebben, korter dan mensen die dat niet gedaan hebben. Ploegendienstwerkers hebben vaak last van (verschijnselen die lijken op) jetlag, concentratieverlies, slaapgebrek, chagrijn, hoofdpijn of migraine, korsakov en OPS (organisch psychisch syndroom). Om deze verschijnselen zo veel mogelijk te beperken zoeken bedrijven naar alternatieve ploegendienstroosters. Zo heeft staalbedrijf Corus in september 2006 een ander vijf-ploegendienstrooster ingevoerd dat naar eigen zeggen "minder belastend" moet zijn.
Er zijn in de drie-ploegendienst twee roosters mogelijk: voor- en achterwaarts roterend. In het voorwaarts roterende rooster werkt men in week 1 in de vroege dienst, in week 2 de late dienst en in week 3 in de nachtdienst. In week 4 begint men weer opnieuw. Het achterwaarts roterende rooster is de volgorde nacht, laat, vroeg.
Het vijf-ploegendienstrooster kent enorm veel varianten, uitgaande van een achturige werkdag werkt men 60% en is men 40% vrij. Een voorbeeld hiervan is drie nachtdiensten, twee dagen vrij, drie late diensten, twee dagen vrij, drie vroege diensten, twee dagen vrij. Een ander voorbeeld is twee vroege, twee late en twee nachtdiensten gevolgd door vier vrije dagen. Op deze wijze zijn er nog veel meer roosters te noemen.
Ook de begin- en eindtijden van de diensten kunnen variëren, meestal begint de vroege dienst om 7.00, de late dienst om 15.00 en de nachtdienst om 23.00 maar er zijn ook bedrijven waar de diensten eerder of later beginnen.
