Robert Capa
Van Wikipedia
Robert Capa, geboren als Endre Ernó Friedmann, in andere schrijfwijzen komt men ook wel tegen: André Friedmann of Andrei Friedmann (Boedapest, 22 oktober 1913 - Thai-Binh, Vietnam, 25 mei 1954) was een Joods-Hongaarse oorlogsfotograaf.
Hij bracht verslag uit van vijf gewapende conflicten in de 20e eeuw: de Spaanse Burgeroorlog, de Tweede Chinees-Japanse Oorlog, de Tweede Wereldoorlog, de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948 en de Eerste Indochinese Oorlog.
Capa was de tweede van drie zonen van een Hongaars-Joodse familie. Ook zijn jonger broer Cornell Capa was een fotograaf.
Inhoud |
[bewerk] Biografie
Reeds op jonge leeftijd moest Capa Hongarije verlaten wegens zijn politieke betrokkenheid bij de linkse opposanten van de toenmalige dictator Miklós Horthy. Hij werd hiervoor één keer gearresteerd (in 1931), waarna hij besloot om naar Duitsland te emigreren.
In Berlijn begon hij een journalistenopleiding aan de Hochschule für Politik en werkte hij tegelijkertijd, eerst als fotolaborant en daarna vrij snel als assistent fotografie bij een Duits fotopersbureau (Dephot). Dit betekende uiteindelijk de start van zijn carièrre als fotojournalist. In 1932 werden de foto's van zijn eerste opdracht (een toespraak van Leon Trotski in Kopenhagen) in de Zeitung gepubliceerd.
Nadat de nationaalsocialisten aan de macht kwamen in 1933 verhuisde Capa wegens zijn Joodse afkomst eerst naar Wenen, en daarna naar Parijs (1934) waar hij de Duitse fotografe Gerda Taro leert kennen waarmee hij niet alleen een samenwerking begint maar die ook zijn partner wordt. Samen vinden ze het Amerikaans klinkende pseudoniem "Robert Capa" uit om hun foto's beter aan de man te kunnen brengen; toen echter aan het licht kwam wie er achter dit pseudoniem schuilging nam Friedmann de naam Robert Capa over als zijn eigen naam, waarmee hij uiteindelijk internationaal bekend is geworden.
[bewerk] Spaanse Burgeroorlog
Van 1936 tot 1939 verblijft Capa (net als zijn partner Gerda Taro trouwens) in Spanje om de Spaanse Burgeroorlog te documenteren, vanuit het antifascistische kamp van de Republikeinen; zijn foto's werden o.a. in het Amerikaanse tijdschrift Life gepubliceerd. Op 5 september 1936 maakt hij de foto die later bekend werd als de "vallende soldaat" (officieel noemde Capa de foto "Loyalist Militiaman at the Moment of Death, Cerro Muriano, September 5, 1936."); hierop is te zien hoe een neergeschoten republikein neervalt. Deze foto werd voor het eerst gepubliceerd in het Franse tijdschift VU op 23 september 1936 en is uitgegroeid tot één van de bekendste oorlogsfoto's aller tijden.
In de jaren 70 werd gesuggereerd dat de foto in scène was gezet en kwam er daardoor een langdurende controverse op gang. Onderzoek in de jaren 90 bracht tenslotte aan het licht dat het wel degelijk om een authentieke opname ging; de "vallende soldaat" werd (op basis van ander fotomateriaal, documenten en een getuigenis) geïdentificeerd als Frederico Borell García.
Capa's levensgezellin Gerda Taro sneuvelde zelf in 1937 nadat haar wagen was aangereden door een terugtrekkende Republikeinse tank in de buurt van de Spaanse stad Brunete.
[bewerk] Tweede Wereldoorlog
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, verbleef Capa in New York, waar hij op zoek was naar nieuwe opdrachten. Die kreeg hij dan ook dankzij de oorlog : hij werd naar verschillende fronten in Europa gestuurd om er verslag van uit te brengen, eerst voor het tijdschrift Collier's Weekly, daarna voor Life. Op dit moment had hij nog de Duitse nationaliteit (hij kreeg het Amerikaans staatsburgerschap in 1946), en was op die manier de enige "vijandelijke reporter" die verslag uitbracht aan de kant van de geallieerden. Omdat hij van Joodse afkomst was kon hij echter gemakkelijker reisvisa regelen in Europa. Capa's bekendste werk in de Tweede Wereldoorlog was de fotoreportage van de landing op Omaha Beach op 6 juni 1944 (D-Day), waar hij met de eerste aanvalsgolf mee aan land zwom gewapend met 2 Contax II cameras en verschillende filmrolletjes. Van de 108 opnames die hij toen maakte zijn er echter slechts 8 bewaard gebleven wegens een fout tijdens de ontwikkeling van de negatieven.
Na de Tweede Wereldoorlog, in 1947, stichtte Capa samen met Henri Cartier-Bresson, David Seymour, Bill Vandivert en George Rodger het persfotoagenschap Magnum Photos.
[bewerk] Eerste Indochinese Oorlog
Begin 1950 bevond Capa zich in Japan voor een fototentoonstelling waar Magnum Photos aan meewerkte. Daar werd hij door Life magazine gevraagd om fotoverslag uit te brengen van de Eerste Indochinese Oorlog in Zuid-Oost-Azië. Capa had eerder gezworen om nooit nog aan een fotoverslag van een oorlog te beginnen, maar toch aanvaardde hij deze opdracht en vervoegde zich samen met twee andere Time-Life journalisten (John Mecklin en Jim Lucas) bij een Frans regiment in het oorlogsgebied. Op 25 mei 1954 passeerde dit regiment een gevaarlijke zone die onder vijandelijk vuur lag, maar Capa besloot toch om de jeep even te verlaten om foto's te nemen van de troepenbeweging. Deze beslissing bleek fataal: Capa stapte op een landmijn waarbij hij zijn linkerbeen verloor en zware borstwonden opliep. Hij werd nog naar een veldhospitaal gebracht maar werd daar bij aankomst dood verklaard.
