Samenstelling (taalkunde)
Van Wikipedia
Een samenstelling (of compositie) is in de morfologie een woord dat gevormd is door twee of meer andere woorden bijeen te voegen. De delen van de samenstelling kunnen bestaan uit bijvoeglijke naamwoorden, werkwoorden of zelfstandig naamwoorden.
In het Nederlands worden samenstellingen in principe aaneengeschreven. Voorbeelden van samenstellingen zijn 'roodzweem', 'trekpaard' en 'appelboom'. In sommige gevallen wordt bij de verbinding van de delen van een samenstelling een liggend streepje of een trema gebruikt om ervoor te zorgen dat de verschillende lettergrepen van elkaar worden onderscheiden. Een voorbeeld van een samenstelling met een liggend streepje is 'zee-egel'. Indien er geen liggend streepje werd gebruikt zou er uit 'zee' en 'egel' het slechter leesbare 'zeeegel' ontstaan. De samenstelling van 'zee' en 'ster' tot 'zeester' levert echter geen problemen op, dit wordt dan ook gewoon aaneengeschreven. Naast het gebruik van een koppelteken zijn bekende spellingskwesties die direct gerelateerd zijn aan het schrijven van samenstellingen het gebruik van de tussenletter -n- en tussenletter -s-.[1]
De samenstelling is vaak de oorzaak geweest van een grote discussie tussen taalkundigen en het publiek, omdat de Taalunie deze regels regelmatig verandert en velen ze inconsequent vinden.
In het Engels worden nieuwe samenstellingen vaak eerst 'los' geschreven (apple tree), later met een streepje verbonden (apple-tree) en nog later geheel aaneengeschreven (appletree). Het overnemen van het los schrijven van woorden in samenstellingen in het Nederlands is tegen de spellingsregels en wordt soms spottend losschrijfziekte of Engelse ziekte genoemd.
Andere voorbeelden van samenstellingen zijn: leefloon, 'doemdenken', ontbossen, globaliseren en containerpark.
[bewerk] Taalregels voor samenstellingen
- Liggend streepje in de Nederlandse spelling
- Trema in de Nederlandse spelling
- Tussen-n in de Nederlandse spelling
- Tussen-s in de Nederlandse spelling
