Smolensk
Van Wikipedia
| Smolensk | |
|---|---|
 |
|
 |
|
| Kerngegevens | |
| Deelgebied | oblast Smolensk |
| Gemeente | |
| Inwoners | 325.137 (volkstelling 2002) |
| Coördinaten | 54°47′NB 32°03′OL |
| OKATO-nummer | 66401 |
| Netnummer | (+7) 0812 |
| Tijdzone | UTC+3 (MSK) |
| Officiële website | www.admcity.smolensk.ru |
Smolensk (Russisch: Смоленск, uitspraak [smʌˈlʲensk]?) is een stad in het westen van Rusland, gelegen aan de rivier Dnjepr. Het is het bestuurlijke centrum van de oblast Smolensk. De stad is genoemd naar de Smolnja rivier, maar de oorsprong van die naam is minder duidelijk. Mogelijk is deze ontstaan uit het woord smola dat teer of hars betekent. In de regio groeien veel pijnbomen; het was daarom een belangrijk verwerkingscentrum van hars. Een alternatief zou kunnen zijn het Slavische woord smol, dat donkere grond betekent.
[bewerk] Ontstaan
Smolensk is in 862 gesticht, en was in 882 al de hoofdstad van de Slavische Krivitsj (Кривич) stam, toen het door prins Oleg IV van Novgorod werd veroverd. Smolensk wordt voor het eerst genoemd in het geschrift De Administrando Imperio (950) van de Byzantijnse keizer Constantijn VII, waarin Smolensk als een belangrijk fort van de Russen werd genoemd.
In 1054 werd het prinsdom van Smolensk gesticht. Vanwege de strategische positie (tussen Polen, Litouwen en Moskou), groeide de stad snel. Aan het einde van de twaalfde eeuw was het prinsdom een van de machtigste in Oost-Europa, zodat de heersende dynastie het Kievse Rijk vaak overheerste. In die tijd werden vele kerken gebouwd in Smolensk; de belangrijkste zijn de kerk van de heilige Petrus en Paulus (uit 1146, herbouwd na oorlogsschade), de kerk van Johannes de Doper (1180, ook deels herbouwd) en de Svirskaja (1197, origineel), volgens tijdgenoten het mooiste gebouw ten oosten van Kiev.
[bewerk] Machtswisselingen in de late Middeleeuwen en de Tijd der Troebelen
Smolensk werd in de 14e eeuw steeds meer een pion in de machtsstrijd tussen Litouwen en Moskou. Vytautas de Grote nam de stad in in 1395, 1404 en 1408. De stad werd ingelijfd in het groothertogdom van Litouwen. Sommige Russisch gezinde edelen vluchtten naar Moskou, anderen gingen naar Vilnius. Met een bevolking van enkele tienduizenden was Smolensk de grootste stad in het groothertogdom. Het leverde drie regimenten voor de slag bij Grunwald, waar Vytautas de Teutonen versloeg.
In 1514 werd Smolensk ingenomen door Vasili III van Moskovië. Om deze gebeurtenis te eren, werd in Moskou het Novodevitsji klooster gesticht, dat aan de icoon van de Madonna van Smolensk is gewijd. Tsaar Boris Godoenov versterkte de stad laat in de 16e eeuw om de Polen en de Litouwers terug te dringen. Het stenen kremlin, gebouwd tussen 1597 en 1602, is de grootste van Rusland, met opmerkelijk dikke muren en vele wachttorens. Desondanks werd de stad in 1611 door het Pools-Litouws gemenebest ingenomen na een 20 maanden durende belegering, bekend als de Strijd van Smolensk. In 1632 probeerde Moskou Smolensk weer in te nemen tijdens de Smolenskoorlog, maar de Russische troepen werden verslagen door Władysław IV van Polen, die leidde tot het Verdrag van Polanov in 1634. In 1654 werd Smolensk weer ingenomen door de Russen, nadat het Pools-Litouwse gemenebest zwaar te lijden had gehad van een burgeroorlog (Chmielnicki Opstand) en een invasie van Zweden (Zweedse Zondvloed).
[bewerk] Van Napoleon tot heden
Door zijn al eerder genoemde strategische ligging, is Smolensk altijd het toneel geweest van hevige veldslagen. In 1812 kwam Napoleon bij Smolensk aan, waar de Slag bij Smolensk plaatsvond. Deze slag, gewonnen door Napoleon, is later door Leo Tolstoj in zijn roman Oorlog en Vrede beschreven. In totaal verloren ongeveer 20.000 man hun leven.
Na de Russische Revolutie werd Smolensk toebedeeld aan Wit-Rusland. Op 1 januari 1919 werd de sovjet-republiek Wit-Rusland uitgeroepen in Smolensk. Later werd Smolensk aan de sovjetrepubliek van de Russische Federatie toegekend.
In de Tweede Wereldoorlog was Smolensk in 1941 weer het toneel van een grote veldslag. Doordat Smolensk zo lang stand hield, konden de Russen de verdedigingslinies rondom Moskou op orde brengen. Voor de verdediging van de stad, waarbij 93% van de stad werd verwoest en het originele icoon (toegeschreven aan Lucas) verloren ging, werd Smolensk in 1985 de status van heldenstad toegekend.
