Strategische stem

Van Wikipedia

Een strategische stem is een stem die niet uit idealisme maar op basis van strategische overwegingen wordt uitgebracht.

[bewerk] De oprechte en de strategische stem

Vaak komt een strategische stem voor in landen met een parlementair regeringssysteem waar na de verkiezingen een regering dient te worden gevormd. Karlheinz Reif maakt een onderscheid tussen het oprecht stemmen en het strategisch stemmen ('voting with the heart' en 'voting with the head'). Bij de oprechte stem stemt de kiezer op de partij waar hij eigenlijk op zou willen stemmen omdat hij daar het meeste affiniteit mee heeft, bij de strategische stem wijkt hij hier vanaf. Voor de strategische keuze zijn diverse redenen.

De bekendste reden is dat de kiezer strategisch stemt om invloed uit te kunnen oefenen op de coalitieonderhandelingen. Stemmers die een wat radicalere politieke voorkeur hebben kunnen centrum-rechts of centrum-links gaan stemmen om een door hen gewenste coalitie te versterken, omdat zij ervan uit gaan dat hun eigen partij niet in de coalitie terecht zal komen.

[bewerk] Kiessysteem

Het kiessysteem, of kiesstelsel heeft invloed op het stemgedrag van de kiezer. Zo moedigen sommige kiesstelsels strategisch stemgedrag aan en remmen andere systemen een strategische stem af. Een meerderheidsstelsel ('single member district plurality'), zoals bij de parlementsverkiezingen in het Verenigd Koninkrijk, zal strategisch stemgedrag aanmoedigen. Een systeem met meerdere rondes, zoals bij de parlementsverkiezingen in Frankrijk, zal het aantal strategische stemmers afnemen in de tweede ronde. In de eerste ronde wordt namelijk bepaald welke partijen in de tweede ronde tegen elkaar zullen strijden. De kiezer hoeft dan meestal in de tweede ronde nog niet een strategische stem uit te brengen.

[bewerk] Zie ook

• Proteststem