Sue (skelet)
Van Wikipedia
Sue is de bijnaam voor een Tyrannosaurus die beroemd is omdat haar skelet het grootste, op een na compleetste en best bewaarde skelet van deze dinosauriër is dat ooit is ontdekt. Het is overigens niet bewezen dat dit een vrouwtje is, de bijnaam komt van haar ontdekster, Susan Hendrickson.
[bewerk] Achtergrond
Sue stierf ongeveer 65 miljoen jaar geleden in Zuid-Dakota, V.S.. Door het snelle, gunstige fossilisatieproces bleef ze zeer goed bewaard. Ze werd ontdekt op 12 augustus 1990, gekocht van de grondgebruiker voor $5000, opgegraven en geprepareerd door het commerciële Black Hills Institute van Pete Larson. Op 14 mei 1992 echter nam de FBI het fossiel in beslag omdat het onrechtmatig van staatsgrond verwijderd zou zijn. Daarvoor hadden de Sioux al het eigendom geclaimd. Jarenlang is tot in de rechtszaal uitgevochten wie precies de eigendomsrechten op deze vondst bezat. Uiteindelijk werden deze toegewezen aan de gebruiker (trustee) van de grond, Maurice Williams, die door de wet tegen impulsieve verkoop van zijn trust op onroerend goed beschermd werd. Tijdens een veiling op 4 oktober 1997 kocht het Field Museum in Chicago het skelet voor 7,6 miljoen dollar ($8.360.000 inclusief 10% veilingcommissie); het arriveerde op 20 oktober. Pete Larson werd strafrechtelijk vervolgd maar slechts veroordeeld voor bijkomstige misdrijven. De affaire die veel stof deed opwaaien, is door Steve Fiffer beschreven in zijn boek uit 2000: Tyrannosaurus SUE - the extraordinary saga of the largest, most fought over T.rex ever found.
Het werd met grote moeite en precisie in elkaar gezet. Ontbrekende botten, waaronder een paar nekwervels en enkele teenklauwen werden gemaakt van gipsafgietsels. In 2000 werd het tentoongesteld, de schedel apart, zodat de schedel op het skelet een replica is.
[bewerk] Hersenscans
In augustus 1998 werden er CAT-scans gemaakt van Sue`s schedel. Het resultaat was een virtuele versie van Sue`s schedel. Door de goed bewaarde hersenpan kon men een apart virtueel beeld maken van de hersenen. Deze bleken ongeveer 30 cm lang- niet erg groot voor een zoogdier, maar wel groot voor een dinosauriër. Echter, intelligentie is niet per se het belangrijkst voor een dier. Vaak zijn zintuigen belangrijker. Daarbij is het verband tussen absolute en relatieve hersengrootte enerzijds en intelligentie anderzijds nog slecht begrepen.
Zo vertrouwen bijvoorbeeld slangen op hun vermogen de lucht te proeven met hun tong, en veel soorten slangen `zien' lichaamswarmte. Geleedpotigen en weekdieren vertrouwen bijna altijd op hun zicht, gehoor en reukvermogen.
[bewerk] Verwondingen
Sue had enkele bijzondere verwondingen opgelopen. Ten eerste een beet in haar ribben. De wond is genezen, maar er zit een versteende klomp verhard weefsel aan het einde. De wond is niet dodelijk geweest.
De tweede wond is een vreemde, op haar staart. Drie wervels lijken min of meer geplet. Dit is misschien gebeurd tijdens de paring; het mannetje is mogelijkerwijs op de staart gaan staan. Dit is ook een aanwijzing dat Sue wellicht een vrouwtje was.
De derde wond was een gebroken achterpoot. Meestal zijn dergelijke verwondingen fataal voor een roofdier, omdat het dan niet meer kan jagen en meestal omkomt van de honger. Sue overleefde, want de verwonding is genezen. Misschien had ze geluk en vond ze vaak genoeg aas of een prooi die een makkelijke buit was (bij voorbeeld door verwonding of ziekte). Veel wetenschappers denken echter dat ze door een andere tyrannosaurus is beschermd, waarschijnlijk een mannetje (nog een aanwijzing voor Sue`s sekse). Dit werpt ook een blik op het sociale leven van Tyrannosaurus.
De vierde wond was wel dodelijk: een beet in de schedel. Deze is niet genezen, wat aantoont dat ze gestorven is. Er stonden nog enkele tanden in de schedel. Dit zou ook een gevolg van een paring kunnen zijn. Echter, als Sue een mannetje is, dan komt het waarschijnlijk van een territoriaal gevecht, of een gevecht met een vrouwtje dat hem niet in de buurt wou hebben.
Volgens palaeontoloog Chris Brochu waren de laatste twee verwondingen echter de oorzaak van infecties. Door het zwellen van de infectie zou het bot zijn gebroken.
