Toneel
Van Wikipedia
Toneel is een theatervorm waarbij personen, voor een publiek een spel tentoonspreiden. Hierbij spelen zij een al dan niet fictief personage (acteren). Hierbij wordt gewoonlijk gesproken door middel van dialogen of een monoloog.
Eén van de dingen die Aristoteles meldde om een toneelstuk te definiëren was: "Een toneelstuk is een nabootsing van een handeling en niet de handeling zelf." Aan de hand hiervan is goed te duiden wanneer iets theater (toneel) is en wanneer niet.
Inhoud |
[bewerk] Soorten toneel
De klassieke vorm van toneelspel (nog steeds het meest voorkomend), is een spel opgevoerd op een podium. Het publiek bevindt zich dan op stoelen in een zaal, bijvoorbeeld in een schouwburg. Het podium is niet de enige plek waar toneel wordt gespeeld, ook in gebouwen die niet in eerste instantie zijn gemaakt voor toneel/theater en zelfs in de openlucht vinden toneelvoorstellingen plaats. Dit laatste wordt wel locatietheater genoemd.
Soms wordt toneel geïmproviseerd (bijvoorbeeld theatersport), meestal wordt een toneelstuk uitgevoerd dat door een toneelschrijver is geschreven. Maar het komt ook voor dat op basis van ideeën en improvisaties van de acteurs een nieuwe voorstelling wordt gemaakt, die niet uitgaat van tekst (soms dramatiseren genoemd).
[bewerk] Toneelmakers
Er bestaan verschillende professionele toneelgezelschappen, maar er zijn ook vele amateurs die toneelspelen. Iemand die toneelspeelt wordt toneelspeler of acteur/actrice genoemd, en heeft in veel gevallen een opleiding gevolgd op een toneelschool.
Ook andere medewerkers zijn nodig om een toneelstuk te kunnen opvoeren: regisseur, dramaturg, scenograaf, geluids- en lichttechnici, decorbouwers, kostuumontwerper, grimeur, logistieke medewerkers en eventueel een souffleur.
[bewerk] Traditionele vormen
Traditionele vormen van toneel die al in de klassieke oudheid ontstonden, zijn de tragedie en de komedie. In de middeleeuwen ontstond volkstoneel, waaronder de klucht. Rond de paastijd werd een passiespel gespeeld. Later ontwikkelden zich mengvormen en nieuwe vormen van toneel, zoals de tragikomedie, historische stukken en absurd toneel. Toneel is één van de kunstvormen, daarom is er een duidelijk verband tussen toneelstijlen in de geschiedenis en de stijlen in andere kunstvormen.
[bewerk] Andere betekenis
Toneel staat ook voor het podium waarop de uitvoering tot stand gebracht wordt. Dit toneel varieert van de ingebouwde verhoging in schouwburgen en theaterzalen met een zogenaamde lijst (lijsttoneel) tot verhogingen door boerenkarren bij het middeleeuwse wagenspel en niet verhoogde plekken waar het publiek bijvoorbeeld omheen zit of me een tribune op neer kijkt.
[bewerk] Voorbeelden van toneelstijlen
- Teksttoneel
- Inlevingstheater
- Improvisatietheater
- Realistisme
- Fysiek theater
- Absurd toneel
- Vervreemdingstheater
- Commedia dell'arte
[bewerk] Gerelateerde onderwerpen
- Amfitheater
- Drama
- Festival
- Inspiciënt
- Japans toneel
- Oerol
- Openluchttheater
- Souffleur
- Theater
- Theatergebouw
- Understudy
[bewerk] Boeken over theater
Rob Klinkenberg: "drie kluiten op een hondje - klein lexicon van het theater", 2005, ISBN 9064036675
