Torenburg
Van Wikipedia
Kasteel de Torenburg in Alkmaar was een van de zogenaamde dwangburchten die de Hollandse graven gebruikten om hun invloed op West-Friesland te vergroten. Graaf Willem II liet de burcht bouwen op de grens tussen de gewesten Rekere en Westflinge. Het kasteel werd voltooid in 1253.
De naam van het het kasteel de Torenburg spreekt voor zichzelf. Het is een samenstelling uit de oorspronkelijke middelnederlandse woorden 'torn' (of 'toren') en 'borch' (of 'burch'). Volgens één theorie stond op de plek van het kasteel oorspronkelijk een stevige ronde toren, die door graaf Willem II in 1250 werd hergebouwd (of verbouwd) tot een meer moderner kasteel met een vierkant grondplan, met op elke hoek een toren.
Het kasteel is vandaag de dag niet meer zichtbaar. Het lag even buiten de Middeleeuwse stadsgrenzen van Alkmaar, iets ten noordwesten van de stad, waar de Herenstraat eindigd in het Noordhollandsch Kanaal, ten westen van de Friese Brug. In 1660, bij het uitdiepen van de stadsgracht bij de Friese Poort, vond men een deel van de fundamenten van kasteel. Bij het rechttrekken van het Noordhollands Kanaal in 1835 stuitte men weer op de fundamenten. Enkele straatnamen ('Torenburg', 'Koningsweg' en 'Kooltuin') in Alkmaar herinneren nog aan de burcht. Ook het wapen van de gemeente Alkmaar herinnert nog aan de burcht.
Het militaire doel van de Torenburg was duidelijk. Graaf Willem II was van plan om de Westfriezen te verslaan, alvorens hij zich in Rome tot keizer van het Heilige Roomse Rijk zou laten kronen. De Torenburg lag zeer strategisch, precies in de bocht van de oude verbindingsweg van Kennemerland en West-Friesland, en beheerste deze toegangsweg volledig. Daarom zetelde hier dan ook de baljuw van Kennemerland, de hoogste vertegenwoordiger van het grafelijk gezag.
Waarschijnlijk werd na de opstand van de Westfriezen (1296-1299) de Torenburg van de lijst van de grafelijke domeinen geschrapt omdat er niets meer aan onderhoud werd uitgetrokken. De Torenburg kwam daarna particuliere handen. Rond het jaar 1400 begonnen de burgers van Alkmaar het kasteel af te breken. In het jaar 1410 was het blijkbaar al verdwenen, zo blijkt uit een leenakte, waarin men spreekt over de hofstede Torenburg. Een hofstede is doorgaans een aanduiding voor een stuk land waar ooit een kasteel heeft gestaan.
| Bronnen en referenties: |
